Het doel van dit artikel is inzicht bieden in het verwerven en instandhouden van het land materieel. In het Defensiematerieelverslag wordt aangegeven welke voornaamste activiteiten over het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden in relatie tot de doelstellingen van het onderliggende beleid. De verwerving wordt nader uitgesplitst in de voorbereidings-, onderzoeks- en realisatiefase.

Verplichtingen

Ten opzichte van de ontwerpbegroting zijn per saldo voor een bedrag van € 481,8 miljoen meer verplichtingen aangegaan. Het betreft een saldo van zowel verhogingen als verlagingen van de verplichtingen. In de 1^e suppletoire begroting, de Prinsjesdag suppletoire begroting en de 2^e suppletoire begroting is een uitgebreidere toelichting opgenomen. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de ontwerpbegroting die bijdragen aan deze opwaartse bijstelling worden hieronder toegelicht.

De verplichtingen voor Patriot projecten (Aanvulling inzetvoorraad Munitie, Aanvulling inzetvoorraad Patriot PAC-3 raketten, en Verlenging levensduur Patriot) zijn naar aanleiding van de Defensienota 2022 van artikel 1 Defensiebreed materieel overgegaan naar artikel 3 Land materieel. Daarnaast zijn verplichtingenbudgetten op basis van de laatste inzichten in het juiste ritme gezet. Per project en per jaar kunnen verplichtingen worden aangepast volgens de actuele prognoses; deze worden bijvoorbeeld naar voren gehaald of naar achter geschoven. Per saldo zijn de verplichtingen in 2023 naar boven bijgesteld, waardoor verplichtingen in 2023 konden worden aangegaan. Het betreft hier onder meer de projecten Verwerving bouwmachines grondverzet wegherstelmiddelen2, midlife-update (MLU) Bushmaster en Vervanging Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) Verkenningscapaciteit.

Uitgaven

Verwerving

Voorbereidingsfase

De projecten in voorbereiding zijn in het afgelopen jaar nader uitgewerkt en ter besluitvorming aangeboden. Hieruit volgt een actueel financieel ritme. Na de besluitvorming worden deze middelen overgeboekt naar de onderzoeks- of realisatiefase of naar een ander jaar. Het budget voor de voorbereidingsfase is in 2023 daarom met € 156,3 miljoen afgeboekt. Budget dat naar latere jaren is geschoven, is in die jaren opgeboekt.

Dit wordt veroorzaakt door een kasschuif als gevolg van de langere doorlooptijden voor het afsluiten van contracten en levertijden ten gevolge van de huidige marktomstandigheden. Daarnaast wordt budget overgeheveld naar de realisatiefase en wordt er in lijn met de Defensienota 2022 budget toegevoegd aan projecten in de realisatiefase. De aanpassingen betreffen onder andere de projecten Vervanging Medium Range Air Defence & Short Range Air Defence (MRAD & SHORAD) systemen, Licht Indirect Vurend Systeem (LIVS), Raketartillerie. Daarnaast wordt er budget overgeheveld naar de realisatiefase voor het materieel ten behoeve van de oprichting 102 EFP compagnie.

Onderzoeksfase

Met de eerste suppletoire begroting is het budget voor de onderzoeksfase met € 26,8 miljoen doorgeschoven naar latere begrotingsjaren. Hiermee worden de budgetten in lijn gebracht met de plannen en de verwachte realisaties.

Realisatiefase

Niet alle materieelprojecten zijn volgens begrotingsplanning uitgevoerd. De realisatie op Verwerving Land Materieel is € 253,8 miljoen lager dan begroot.

De budgetten voor de verwerving in de realisatiefase zijn bij de tweede suppletoire begroting per saldo met € 256,4 miljoen verlaagd. Deze verlaging komt voort uit vertragingen bij verschillende afzonderlijke verwervingsprojecten. Zo is er sprake van een lagere realisatie op het programma Aanvulling Inzetvoorraad munitie. Tijdens de acceptatietesten zijn enkele afwijkingen geconstateerd ten opzichte van de geformuleerde eisen voor de 81mm mortieren. Dit heeft geleid tot een uitgestelde serielevering en daarmee latere betalingen. Dit project betreft de levering van mortiermunitie en artilleriegranaten voor hoofdtaak 1 van Defensie. Gelet op het commercieel vertrouwelijke karakter van dit project wordt slechts een indicatie gegeven van de bandbreedte van het projectbudget en daarmee de onderrealisatie op het uitgavenbudget. Bandbreedte bedraagt > € 2500 miljoen.

In onderstaand overzicht zijn alle projecten in realisatie met een financiële omvang van meer dan € 100,0 miljoen conform het DMF 2023 opgenomen. Jaarlijks worden het DPO en de DPO-Afwijkingsrapportage aan de Kamer aangeboden. Deze rapportages geven een overzicht van alle materieel-, vastgoed- en IT-projecten met een investeringsbedrag van meer dan € 50,0 miljoen in onderzoek en realisatie. Gelet op het commercieel vertrouwelijke karakter een aantal project wordt voor deze projecten slechts een indicatie gegeven van de bandbreedte van het projectbudget.

Instandhouding

Vooral als gevolg van gestegen prijzen is de realisatie van de instandhouding van het materieel € 13,0 miljoen hoger dan de vastgestelde begroting. Deze is betaald uit de prijsbijstelling.

Over-/onderprogrammering

Defensie raamt in het begrotingsjaar meer investeringen dan het budget dat daarvoor beschikbaar is. Dit is de overprogrammering. Onzekerheden - denk bijvoorbeeld aan onvoorziene vertragingen en omstandigheden - kunnen de geraamde investeringen vertragen. Door meer investeringen te programmeren wordt zoveel als mogelijk getracht te voorkomen dat vertragingen bij individuele projecten leiden tot onderrealisatie van het beschikbare budget van de investeringsportfolio en de gehele begroting. Overprogrammering is zodoende een instrument dat bij kan dragen aan een tijdige en doelmatige implementatie van de investeringsbudgetten. Omdat niet meer uitgegevan kan worden dan het beschikbare budget, vindt op overprogrammering geen realisatie plaats. De geraamde overprogrammering wordt gedurende het jaar afgeboekt tot nul.