Artikel
Algemene doelstelling
De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.
De overheid biedt ouders of verzorgers een financiële tegemoetkoming voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen op grond van de Algemene kinderbijslagwet (AKW) en de kinderbijslagvoorziening BES (Caribisch Nederland). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB).
Rol en verantwoordelijkheid
De Minister financiert de tegemoetkoming met uitkeringsregelingen. Hij is in deze rol verantwoordelijk voor:
-
• De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;
-
• De vaststelling van het niveau van de tegemoetkoming op grond van de AKW, de WKB en de kinderbijslagvoorziening BES;
-
• De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de AKW door de SVB;
-
• De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).
De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de WKB door de Belastingdienst.
Verhoging kinderbijslag
Beleidswijzigingen
In het regeerakkoord is overeengekomen om gezinnen extra te ondersteunen, om zodoende de inkomenspositie van gezinnen structureel te verbeteren. Per 1 januari 2019 wordt daartoe de basiskinderbijslag met € 88,75 per jaar verhoogd. Daarnaast wordt ook de extra tegemoetkoming AKW verhoogd met € 88,75 per jaar. Dit extra bedrag aan kinderbijslag wordt toegekend aan ouders met een thuiswonend gehandicapt kind die tevens alleenstaande of alleenverdienende ouder zijn.
Aanpassing voorwaarde voor extra tegemoetkoming AKW
In de Verzamelwet SZW 2019 (Tweede Kamer, 2017–2018, 34 977, nr. 2 en 3) wordt voorgesteld om per 1 januari 2019 de voorwaarden aan te passen om in aanmerking te kunnen komen voor de extra tegemoetkoming AKW bij thuiswonende kinderen met ziekte of handicap. De definitie van alleenstaande wordt aangepast, zodat ook de betrokkene die gedurende een gedeelte van het jaar alleenstaand is, recht kan verkrijgen op het extra bedrag aan kinderbijslag zonder dat sprake is van een toets van het inkomen.
Hogere inkomensgrens voor afbouw kindgebonden budget
Het inkomensbeleid was de afgelopen jaren vooral gericht op het ondersteunen van de laagste inkomens (Terugblik inkomensbeleid 2012–2017, bijlage bij Tweede Kamer, 2016–2017, 34 550 XV, nr. 12). Om ouders met middeninkomens extra te ondersteunen wordt, conform regeerakkoord, per 2020 de inkomensgrens waar de afbouw van het kindgebonden budget begint voor paren verhoogd met € 16.500; meer paren krijgen hierdoor recht op een (hoger) kindgebonden budget. In december 2019 zal de Belastingdienst de eerste (aangepaste) voorschotten voor 2020 verstrekken.
Verhoging kinderbijslagvoorziening Caribisch Nederland
In reactie op het onderzoek naar een ijkpunt voor de bestaanszekerheid voor Caribisch Nederland (Tweede Kamer, 2017–2018, 34 775 IV, nr. 45) heeft het kabinet besloten de kinderbijslagvoorziening BES per 1-1-2019 met 50% te verhogen om een bijdrage te leveren aan de verbetering van de leefomstandigheden in Caribisch Nederland.
Budgettaire gevolgen van beleid
Artikelonderdeel | Realisatie 2017 | Raming 2018 | Raming 2019 | Raming 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 5.441.004 | 5.510.009 | 5.721.498 | 6.134.203 | 6.112.285 | 6.070.827 | 6.048.115 |
Uitgaven | 5.441.004 | 5.510.009 | 5.721.498 | 6.134.203 | 6.112.285 | 6.070.827 | 6.048.115 |
waarvan juridisch verplicht (%) | 100% | ||||||
Inkomensoverdrachten | 5.441.004 | 5.510.009 | 5.721.498 | 6.134.203 | 6.112.285 | 6.070.827 | 6.048.115 |
AKW | 3.320.400 | 3.349.955 | 3.567.596 | 3.539.371 | 3.514.503 | 3.495.733 | 3.486.822 |
Kinderbijslagvoorziening BES | 2.050 | 1.982 | 2.871 | 2.982 | 2.978 | 2.974 | 2.971 |
WKB | 2.118.554 | 2.158.072 | 2.151.031 | 2.591.850 | 2.594.804 | 2.572.120 | 2.558.322 |
Ontvangsten | 244.399 | 232.090 | 223.329 | 226.704 | 249.617 | 277.313 | 287.585 |
Inkomensoverdrachten:
Budgetflexibiliteit
De inkomensoverdrachten zijn gebaseerd op huidige wet- en regelgeving en derhalve voor 100% juridisch verplicht. Het betreft uitkeringslasten AKW, kinderbijslagvoorziening BES en WKB.
A. Inkomensoverdrachten
Toelichting op de financiële instrumenten
A1. Algemene Kinderbijslag Wet (AKW)
De AKW biedt ouders of verzorgers een tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen onder de 18 jaar met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.
Wie komt er voor in aanmerking?
Ouders van kinderen tot 18 jaar hebben recht op kinderbijslag.
Hoe hoog is de kinderbijslag?
De hoogte van de kinderbijslag hangt af van de leeftijd van het kind. De kinderbijslagbedragen worden per 1 januari en 1 juli geïndexeerd. Bij ziekte of handicap, of omdat het kind niet thuis woont om onderwijsredenen, kan onder nadere voorwaarden sprake zijn van dubbele kinderbijslag. Alleenstaande en alleenverdienende ouders van thuiswonende kinderen met ziekte of handicap kunnen onder voorwaarden in aanmerking komen voor een extra tegemoetkoming.
1 juli 2018 | |
---|---|
Voor kinderen van: | |
0 t/m 5 jaar | 202,23 |
6 t/m 11 jaar | 245,57 |
12 t/m 17 jaar | 288,90 |
Extra tegemoetkoming AKW (jaarbedrag 2018) | 2.040,19 |
Budgettaire ontwikkelingen
Het budgettaire beslag van de AKW neemt in 2019 toe als gevolg van de intensivering uit het regeerakkoord. In latere jaren dalen de uitgaven omdat het aantal kinderen licht daalt.
Beleidsrelevante kerncijfers
Zowel het aantal kinderen als het aantal gezinnen met AKW daalt licht.
Realisatie 20171 | Raming 2018 | Raming 2019 | |
---|---|---|---|
Aantal gezinnen AKW (x 1.000, jaargemiddelde) | 1.907 | 1.891 | 1.876 |
Aantal telkinderen AKW (x 1.000, jaargemiddelde) | 3.386 | 3.360 | 3.333 |
Handhaving
De kerncijfers op het gebied van handhaving vertonen grosso modo een stabiel beeld door de jaren heen.
Realisatie 2015 | Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | |
---|---|---|---|
Preventie1 | |||
Gepercipieerde detectiekans (%) | 74 | 71 | 70 |
Kennis van de verplichtingen (%) | 76 | 77 | 71 |
Opsporing2 | |||
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)3 | 1,5 | 1,2 | 1,3 |
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln) | 1,2 | 1,0 | 1,0 |
Terugvordering2 | |||
Incassoratio cohort 2013 (%) | 76 | 79 | 80 |
Incassoratio cohort 2014 (%) | 69 | 74 | 76 |
Incassoratio cohort 2015 (%) | 50 | 69 | 75 |
Incassoratio cohort 2016 (%) | –4 | 54 | 75 |
Incassoratio cohort 2017 (%) | –4 | –4 | 49 |
A2. Wet kinderbijslagvoorziening BES
De kinderbijslagvoorziening BES biedt ouders of verzorgers die op Bonaire, Sint Eustatius en Saba wonen een tegemoetkoming voor de kosten van opvoeding en verzorging van kinderen die nog geen 18 jaar zijn. De kinderbijslagvoorziening BES wordt uitgevoerd door de RCN-unit SZW namens de Minister van SZW.
Wie komt er voor in aanmerking?
Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar die ingezetene zijn van Bonaire, St. Eustatius en Saba.
Hoe hoog is de kinderbijslagvoorziening BES?
De hoogte van het bedrag bedraagt in 2018 40 USD op Bonaire en 42 USD op St. Eustatius en Saba per kind per maand. Als gevolg van de in het onderdeel beleidswijzigingen toegelichte verhoging van de kinderbijslagvoorziening BES, neemt dit bedrag in 2019 toe tot circa 60 USD op Bonaire en 63 USD op St. Eustatius en Saba per kind per maand (het definitieve bedrag wordt mede aan de hand van de ontwikkeling van het consumentenprijsindexcijfer bepaald).
Budgettaire ontwikkelingen
Als gevolg van de verhoging van de kinderbijslagvoorziening BES in Caribisch Nederland nemen de uitkeringslasten in 2019 met bijna € 1 miljoen toe.
Beleidsrelevante kerncijfers
Realisatie 20171 | Raming 2018 | Raming 2019 | |
---|---|---|---|
Aantal kinderen kinderbijslagvoorziening BES (x 1.000, jaargemiddelde) | 4,3 | 4,3 | 4,3 |
A3. Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)
Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen voor gezinnen tot een bepaald inkomen en vermogen. De WKB wordt uitgevoerd door de Belastingdienst/Toeslagen. Indien sprake is van een aanvulling op buitenlandse gezinstoeslagen, is de SVB verantwoordelijk voor de uitbetaling van de WKB.
Wie komt er voor in aanmerking?
Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar, die in aanmerking komen voor kinderbijslag, kunnen het kindgebonden budget krijgen, afhankelijk van de hoogte van het inkomen en vermogen.
Hoe hoog is het kindgebonden budget?
De hoogte van het kindgebonden budget hangt af van het aantal kinderen, de leeftijd van de kinderen, het (gezamenlijke) inkomen en vermogen van de ouders en de leefvorm van de ouder die het kindgebonden budget ontvangt. Als het (gezamenlijke) inkomen hoger is dan € 20.451 (bedrag 2018) wordt het kindgebonden budget geleidelijk minder. Voor iedere € 100 boven dit inkomen, wordt het kindgebonden budget € 6,75 lager. De bedragen van het kindgebonden budget worden per 1 januari aangepast aan de prijsontwikkelingen.
1 januari 2018 | |
---|---|
Een gezin met: | |
1 kind | 1.152 |
Verhoging 2e kind (extra bedrag per jaar) | 977 |
Verhoging 3e kind (extra bedrag per jaar) | 288 |
Verhoging ieder volgend kind (extra bedrag per jaar) | 288 |
Extra verhoging 12–15-jarigen1 | 236 |
Extra verhoging 16–17-jarigen1 | 421 |
Extra verhoging alleenstaande ouder | 3.101 |
Budgettaire ontwikkelingen
De uitgaven WKB nemen in 2020 toe als gevolg van de intensivering uit het regeerakkoord. In latere jaren dalen de uitgaven. Door een stijgende inkomensontwikkeling en een licht dalend aantal kinderen onder de 18 jaar komen minder gezinnen in aanmerking voor kindgebonden budget.
Beleidsrelevante kerncijfers
Het aantal huishoudens met kindgebonden budget en het aantal kinderen in de regeling nemen naar verwachting af in 2019. Deze daling komt geheel voor rekening van paren en hangt samen met de stijgende inkomensontwikkeling en een licht dalend aantal minderjarige kinderen in de bevolking. Het aantal eenouderhuishoudens met WKB blijft vrijwel stabiel omdat het aantal eenouderhuishoudens in de bevolking naar verwachting toeneemt.
Realisatie 20171 | Raming 2018 | Raming 2019 | |
---|---|---|---|
Aantal huishoudens WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 726 | 676 | 653 |
Aantal kinderen WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 1.332 | 1.225 | 1.184 |
Aantal alleenstaande ouders WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 324 | 323 | 324 |
B. Ontvangsten
De ontvangsten betreffen grotendeels de ontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget. Nadat de toeslagen definitief zijn toegekend worden terugvorderingen ingesteld bij de huishoudens die meer hebben ontvangen dan waar ze recht op hadden op basis van hun vastgestelde inkomen. Omdat de definitieve afrekening achteraf plaatsvindt, zijn de ontvangsten in een bepaald jaar veelal gebaseerd op definitieve afrekeningen van eerdere jaren. Naar verwachting hoeft er minder teruggevorderd te worden bij definitieve afrekening, waardoor ontvangsten vanaf 2018 lager uitkomen. De ontvangsten nemen vanaf 2021 toe als gevolg van de intensivering uit het regeerakkoord. Hogere uitgaven leiden met een vertraging van één tot twee jaar ook tot hogere ontvangsten.