Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 12 Hoofdwegennet

Op dit artikel worden de producten op het gebied van het hoofdwegennet verantwoord. Dit betreft de onderdelen exploitatie, onderhoud en vernieuwing, ontwikkeling, geïntegreerde contractvormen/PPS, en netwerkgebonden kosten. Deze producten zijn gerelateerd aan de beleidsdoelen en -instrumenten zoals beschreven in beleidsartikel 14 Wegen en Verkeersveiligheid op de beleidsbegroting Hoofdstuk XII.

Tabel 17 Budgettaire gevolgen van uitvoering art.12 Hoofdwegennet (bedragen x € 1.000)
 

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

Verplichtingen

3.335.960

5.950.327

3.243.900

3.686.436

2.706.721

2.822.436

2.957.985

Uitgaven

3.176.794

3.203.874

3.800.162

4.202.936

3.936.385

4.161.896

3.819.097

12.01 Exploitatie

9.298

4.135

4.401

4.600

9.335

9.945

9.182

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

9.298

4.135

4.401

4.600

9.335

9.945

9.182

12.02 Onderhoud en vernieuwing

1.188.303

1.013.466

1.213.841

1.269.508

1.162.537

1.456.144

1.523.111

12.02.01 Onderhoud

1.021.510

774.855

904.696

941.286

884.439

869.955

882.986

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

1.021.510

774.855

904.696

941.286

884.439

869.955

882.986

12.02.04 Vernieuwing

166.793

238.611

309.145

328.222

278.098

586.189

640.125

12.03 Ontwikkeling

594.319

588.745

767.944

1.107.326

836.603

755.741

600.903

12.03.01 Aanleg

414.178

410.353

425.481

711.282

569.444

487.837

322.087

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

25.075

22.591

2.878

2.151

2.043

  

12.03.02 Planning en studies

180.141

157.275

210.343

286.811

168.883

180.489

203.436

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

45.774

19.130

19.013

18.623

12.746

10.601

10.601

12.03.03 Optimalisering gebruik

 

21.117

132.120

109.233

98.276

87.415

75.380

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

540.204

790.364

1.086.142

1.077.284

1.052.899

1.065.731

832.597

12.06 Netwerkgebonden kosten HWN

844.670

807.164

727.834

744.218

875.011

874.335

853.304

12.06.01 Apparaatskosten RWS

584.178

629.234

619.325

632.047

631.600

625.210

626.385

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

584.178

629.234

619.325

632.047

631.600

625.210

626.385

12.06.02 Overige netwerkgebonden kosten

260.492

177.930

108.509

112.171

243.411

249.125

226.919

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

251.992

169.430

108.509

112.171

243.411

249.125

226.919

Ontvangsten

21.433

144.672

52.885

119.401

121.801

123.154

111.247

12.09 Ontvangsten

21.433

144.672

52.885

119.401

121.801

123.154

111.247

12.09.01 Ontvangsten

21.433

144.672

11.336

6.930

6.445

14.906

10.241

12.09.02 Tolopgave

  

41.549

112.471

115.356

108.248

101.006

Budgetflexibiliteit

Tabel 18 Geschatte budgetflexibiliteit art. 12
 

2024

Juridisch verplicht

94%

Bestuurlijk gebonden

6%

Beleidsmatig gereserveerd

 

Nog niet ingevuld/vrij te besteden

 

Toelichting

Met uitzondering van planning en studies, zijn de budgetten in 2024 juridisch verplicht op de peildatum 1 januari 2024. De budgetten voor planning en studies zijn bestuurlijk gebonden.

12.01 Exploitatie

Motivering

Met exploitatie streeft IenW naar een veilig en optimaal gebruik van de beschikbare weginfrastructuur en het bereiken van een voorspelbare en betrouwbare reistijd van deur tot deur op de meest duurzame manier en met oog voor de leefomgeving. Daarmee worden de verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in Nederland bevorderd.

Producten

De uitgaven voor de exploitatie hebben betrekking op het verzamelen en verspreiden van verkeersdata en op besturingssoftware voor informatiepanelen en andere apparatuur. Samen met de weginspecteurs van Rijkswa­terstaat (RWS) resulteert dit in:

  • Verkeersbegeleiding bij grote drukte, inclusief grootschalige evenementen en crisissituaties zoals bij een weeralarm;

  • Hulpverlening, bevorderen doorstroming en informatievoorziening bij pech en ongevallen (incidentmanagement);

  • Maatregelen ter bevordering van gedisciplineerd en sociaal weggedrag, bijvoorbeeld ter voorkoming van het negeren van rode kruizen en vlucht- strookparkeren;

  • Voorlichting over rijkswegen, zoals voorlichting over de gevolgen van wegwerkzaamheden.

De meeste van deze maatregelen worden ingezet vanuit zes regionale verkeerscentrales en een landelijke verkeerscentrale. Hierbij wordt het rijkswegennet in samenhang met het regionale wegennet beschouwd door toepassing van gebiedsgericht verkeersmanagement waarbij wordt ingezet op regionale samenwerking.

De activiteiten die door RWS centraal worden uitgevoerd, worden bekostigd uit het budget voor netwerkgebonden kosten. De verdeling naar onder meer exploitatie, onderhoud en vernieuwing is extracomptabel inzichtelijk gemaakt in bijlage 4 'Instandhouding' bij deze begroting.

Meetbare gegevens

Tabel 19 Specificatie bedieningsareaal m.b.t. exploitatie

Areaalomschrijving

Eenheid

Realisatie 2022

Prognose 2023

Prognose 2024

Verkeerssignalering

km op rijbaan

2.931

2.931

2.943

Verkeerscentrales

aantal

6

6

6

Spitsstroken

km

308

293

286

Toelichting

De lengte van de verkeerssignalering neemt in 2024 toe als gevolg van de openstelling van de A24 Blankenburgverbinding.

De lengte spitsstroken zal in 2024 afnemen doordat de spitsstrook op de A15 gesloten zal worden wanneer de A24 Blankenburgverbinding opengesteld wordt.

Tabel 20 Indicator exploitatie
 

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Streefwaarde 2023

Streefwaarde 2024

Levering verkeersgegevens: op alle bemeten wegvakken wordt betrouw­bare reis en routeinformatie ingewonnen en tijdig geleverd aan de serviceproviders

    

1. beschikbaarheid data voor derden: % van de RWS-meet­locaties dat goed functioneert

94%

93%

90%

90%

2. actualiteit data voor derden: % van de gege­vens van een meet­­minuut, dat binnen 75 sec. daarna door RWS wordt geleverd aan NDW

96%

100%

95%

95%

Toelichting

Deze indicator geeft aan in welke mate RWS intensiteit- en snelheidsgegevens van de meetlocaties beschikbaar heeft en ze tijdig doorgeeft aan het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW).

De indicator kent twee aspecten, namelijk:

  • De mate van beschikbaarheid van de RWS meetlocaties (aantal x tijd);

  • De mate waarin meetgegevens tijdig (binnen 75 seconden) verstuurd zijn naar de NDW.

  • De percentages worden berekend ten opzichte van de totalen.

12.02 Onderhoud en vernieuwing

Motivering

Door middel van onderhoud en vernieuwing worden het hoofdwegennet en de directe omgeving op orde gehouden, zodat het vervullen van de primaire functie gewaarborgd is: het faciliteren van veilig, vlot en comfortabel vervoer van personen en goederen met aandacht voor de kwaliteit van het milieu. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen regulier onderhoud enerzijds en vernieuwingen anderzijds.

Producten

Het regulier onderhoud van hoofdwegen omvat maatregelen aan verhar­ dingen, kunstwerken (zoals bruggen, tunnels en viaducten), verkeersvoor- zieningen, landschap en milieu en voorzieningen voor verkeersmanagement (zoals signalering en verkeerscentrales).

In bijlage 4 Instandhouding van deze begroting wordt uitgebreid ingegaan op de werking van de instandhouding van de netwerken die onder verant­ woordelijkheid van IenW vallen.

Maatregelen

Toevoeging Coalitieakkoord middelen instandhouding

In het Coalitieakkoord zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor exploitatie, onderhoud en vernieuwing van de Rijksinfrastructuur. De komende jaren groeit de extra bijdrage stapsgewijs toe naar jaarlijks € 1,125 miljard extra vanaf 2026 en structureel € 1,25 miljard extra vanaf 2038 voor de instandhouding van onze wegen, spoor, bruggen, viaducten en vaarwegen, ook met het oog op de verkeersveiligheid. De extra middelen uit het Coalitieakkoord voor de jaren 2026-2030 zijn bij deze begroting verdeeld over de netwerken van RWS op het Mobiliteitsfonds en Deltafonds om de programmering van exploitatie en onderhoud in deze jaren op te hogen. Voor het Hoofdwegennet betekent dit in de periode 2026 tot en met 2030 een ophoging voor de vernieuwing met € 104 miljoen per jaar en voor onderhoud in totaal € 2,1 miljard.

In de Kamerbrief Vooruitblik MIRT 2023 van 17 maart 2023 (Kamerstuk 36 200 A, nr. 65) is aangegeven dat de instandhouding van onze netwerken thans de hoogste prioriteit heeft. De netwerken vormen het fundament voor een bereikbaar Nederland. Zonder onze goed functionerende netwerken ligt het land immers stil. Nu een deel van de aanleg door stikstof voorlopig stil ligt, wordt het in stand houden van infrastructuur nog belangrijker. Specifiek voor het hoofdwegen- en hoofdvaarwegennet maken we in deze kabinetsperiode een beweging van aanleg naar instandhouding. Concreet is de inzet om voor deze netwerken de komende jaren financiële middelen en personele capaciteit van aanleg naar instandhouding te schuiven. Dat geld komt bovenop de extra middelen voor instandhouding uit het Coalitieakkoord.

Toevoeging middelen herprioritering

Aanvullend op de middelen vanuit het Coalitieakkoord zijn vanuit de herpriotering middelen toegevoegd aan instandhouding RWS. Voor het Hoofdwegennet gaat het om € 774 miljoen.

Met deze middelen kunnen we werken aan de grootste onderhoudsopgave van onze infrastructuur ooit. Het streven is een groei van het productievolume te realiseren van € 2 miljard naar € 3 miljard per jaar voor de instandhouding van de RWS-netwerken, waarvan € 0,8 miljard per jaar voor vervanging en renovatie van infrastructuur. Dit is toegelicht in de Kamerbrief Basiskwaliteitsniveau RWS-netwerken van 17 maart (Kamerstuk 29 385, nr. 119).

Programma brandwerendheid tunnels

In de begroting 2023 is een nieuw programma op artikel 12.02 geplaatst, het programma Brandwerendheid tunnels. Dit programma richt zich op het aantoonbaar laten voldoen van wegtunnels aan de wettelijke normen voor brandwerendheid. Het gaat daarbij om de wegtunnels opgeleverd in de periode 2000 ‒ 2017. Op 24 december 2021 is de Kamer geïnformeerd (Kamerstuk 29 296, nr. 41) dat uit nader onderzoek is gebleken dat het op grote schaal aanbrengen van hittewerende bekleding in landtunnels mogelijk achterwege kan worden gelaten of slechts in beperkte mate hoeft te worden aangebracht. Momenteel wordt dit door RWS onderzocht. Tunnels onder water zijn niet meegenomen in het onderzoek. Bij tunnels onder water kan de mogelijke gevolgschade van een brand namelijk zeer omvangrijk zijn en wordt om deze reden vastgehouden aan herstel met hittewerende bekleding. Dit vanwege de bereikbaarheid van een regio en de hoge kosten bij herstel van de tunnel. De eerste tunnel die wordt opgepakt is de 2e Coentunnel, de werkzaamheden zijn voorzien in de periode 2024-2026. Voornaamste reden dat de werkzaamheden niet in 2023 starten is dat de voorbereiding meer tijd kost dan was voorzien.

12.02.01 Onderhoud

IenW zet in op een optimale veiligheid, beschikbaarheid en betrouw­ baarheid van het hoofdwegennet over de hele levenscyclus van de infrastructuur. Die omhelst wegen, bruggen, viaducten, tunnels, aquaducten, matrixborden, verkeerscentrales en verkeersvoorzieningen. Daarbij gelden de eisen ten aanzien van het landschap en het milieu rond de rijkswegen als randvoorwaarden. Onderhoud betreft zowel het preventief als het correctief onderhoud.

De uitgaven voor het onderhoud bestaan hoofdzakelijk uit:

  • Uitgaven voor onderhoud van verhardingen waaronder het herstel van vorstschade en het zoveel mogelijk voorkomen daarvan;

  • Uitgaven voor onderhoud van kunstwerken;

  • Uitgaven voor onderhoud aan (Dynamisch Verkeersmanagement) DVM- systemen zoals matrixborden, informatiepanelen en verkeerscentrales;

  • Klein variabel en vast onderhoud aan verkeersvoorzieningen, zoals onderhoud aan bermen, geleiderail, bewegwijzering, geluidsschermen en verlichting;

  • Uitgaven voor geluidmaatregelen (landschap en milieu) als gevolg van naleving van geluidproductieplafonds voor zover geen onderdeel van een aanlegproject.

Meetbare gegevens

Figuur 5

Tabel 21 Areaal Rijkswegen1
  

Eenheid

Realisatie 2022

Prognose 2023

Prognose 2024

Rijbaanlengte

Hoofdrijbaan

km

5.846

5.844

5.849

Rijbaanlengte

Verbindingswegen en op- en afritten

km

1.612

1.612

1.619

Areaal asfalt

Hoofdrijbaan

km2

77,3

77,3

77,4

Areaal asfalt

Verbindingswegen en op- en afritten

km2

14,4

14,4

14,4

Groen areaal

 

km2

184

184

184

1

Bron: Rijkswaterstaat 2023

Toelichting

In 2024 is enerzijds een toename van de rijbaanlengte en oppervlakte asfalt voorzien als gevolg van de aanleg van de A24 Blankenburgverbinding, en anderzijds een afname als gevolg van de overdracht van het laatste deel van de N18 Varsseveld - Enschede naar de provincie.

Tabel 22 Omvang areaal1
 

Areaal

Eenheid

Omvang 2024

Budget (x € 1.000) 2024

Wegen

Oppervlakte wegdek(Exclusiefverzorgingsbanen)

km2

91,8

904.696

1

Bron: Rijkswaterstaat 2023

Toelichting

In deze tabel wordt het totale areaal exclusief verzorgingsbanen weergegeven. In 2024 betreft dit in totaal 91,8 km².

Tabel 23 Indicatoren onderhoud
 

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Streefwaarde 2023

Streefwaarde 2024

Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onder­houd (1):

6,5%

2,8%

10,0%

10,0%

Technische Beschikbaarheid: deel van lengte en tijd (%) dat de weg veilig beschikbaar is, zonder dat rij- of vluchtstroken zijn afgesloten als gevolg van aanleg of geplande onderhoudswerkzaamheden

98,5%

98,2%

90,0%

90,0%

Veiligheid (2):

    

a.    voldoen aan norm voor verhardingen (stroefheid en spoorvorming)

99,80%

99,70%

99,70%

99,70%

b.    voldoen aan norm gladheidbestrijding (binnen 2 uur preventief strooien).

99%1

99%

95%

95%

1

Voor de prestatieindicator ‘Veiligheid – Voldoen aan norm gladheidsbestrijding’ is over 2020 geen kwantitatieve score opgenomen, omdat er over het najaar van 2020 geen eenduidige prestatiecijfers beschikbaar zijn. Kwalitatief is de indruk echter dat ook in de tweede helft van het jaar de norm is gehaald, aangezien in deze periode de tijdigheid van de strooiacties vergelijkbaar is geweest met die in andere jaren. In het eerste half jaar van 2020 was een prestatie van 97% gerealiseerd.

  • 1. Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onderhoud (1): Deze indicator betreft de verhouding ‘Files door aanleg, beheer en onderhoud’ ten opzichte van ‘Alle files’. Hierbij worden alleen files meegeteld die een snelheid hebben lager dan 50 km/uur en een lengte van minstens 2 km. De overige vertragingen, namelijk die met een snelheid tussen 50 en 100 km/uur en/of over korte lengte, worden niet benoemd als files, maar als congestie.

  • 2. Veiligheid (2): De indicator kent twee aspecten, namelijk: (a) Het voldoen aan de veiligheidsnormen: dit wordt gemonitord aan de hand van de schadekenmerken stroefheid en spoorvorming en (b) Het tijdig bestrijden van wintergladheid: dit wordt gemonitord aan de hand van de situaties waarin tijdig preventief dient te worden gestrooid.

12.02.04 Vernieuwing

Op dit artikel staan de beschikbare budgetten voor vervanging en renovatie van het hoofdwegennet. Sinds medio vorige eeuw is in hoog tempo een groot deel van de infrastructuur aangelegd. Het is van belang dat de veiligheid en de beschikbaarheid van het hoofdwegennet in stand worden gehouden tegen de achtergrond van een beperkte technische levensduur van kunstwerken. Het einde van de levensduur kan ontstaan door de ouderdom van het kunstwerk of door intensiever gebruik dan bij het ontwerp is voorzien. Op basis van onderzoek wordt jaarlijks een analyse gemaakt voor welke kunstwerken vervanging of renovatie aan de orde is. RWS bekijkt via inspecties waar maatregelen nodig zijn. Voor een zichtperiode van ongeveer 7 jaar is dit vooruit te plannen in concrete projecten. Voor de periode daarna zijn budgetten beschikbaar, maar wordt de invulling van het programma op een later moment concreet. De werkwijze staat verder toegelicht in bijlage 4 'Instandhouding'. In het MIRT-projectenoverzicht worden onderliggende projecten inzichtelijk gemaakt.

12.03 Ontwikkeling

Om een betrouwbaar netwerk te realiseren en de verwachte verkeersgroei te faciliteren, worden infrastructuurprojecten voorbereid en uitgevoerd. Zo wordt bereikt dat de noodzakelijke wegcapaciteit beschikbaar is en komt. Daarbij wordt rekening gehouden met de kaders van veiligheid en leefbaarheid.

Een schuif naar instandhouding en binnen aanleg

Door stikstofproblematiek liggen meerdere (weg)projecten stil. Tegelijk kampt het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat met steeds meer excessieve prijsstijgingen en tegenvallers op aanleg. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat focust op wat wél kan en zet haar financiële middelen en capaciteit zo in dat de bereikbaarheid en veiligheid daar het meeste van profiteren. Dit betekent inzet op het in stand houden van de infrastructuur en met name aanlegprojecten die reeds in realisatie zijn. Dit samen betekent een financiële schuif, waarbij gereserveerde budgetten van (weg)projecten grotendeels anders worden ingezet. Voor het hoofdwegennet heeft dit een omvang van € 3,4 miljard, waarvan € 1,1 miljard naar instandhouding.1

Maatregelen

Verkeersveiligheid hoofdwegennet

Er wordt op verschillende manieren gewerkt aan het verder verbeteren van de verkeersveiligheid op het hoofdwegennet. De infrastructuur wordt veiliger gemaakt door bijvoorbeeld het verwijderen van obstakels uit de berm of het aanpassen van kruispunten. Dit betreffen maatregelen op zowel A- als N-wegen in beheer van het Rijk. Hieronder wordt voor de verschillende onderdelen een stand van zaken gegeven.

1. Coalitieakkoord middelen Verkeersveiligheid Rijks-N-wegen

Er is vanuit het Coalitieakkoord voor de jaren 2023-2026 in totaal € 200 miljoen beschikbaar gesteld voor het verbeteren van de verkeersvei­ligheid op Rijks-N-wegen. Op 28 juni 2022 is de Tweede Kamer geïnfor­meerd over de aanpak (Kamerstukken 29398, nr. 1014). Bij de prioritering is gebruik gemaakt van de inzichten uit de Integrale Mobiliteitsanalyse (IMA) (Kamerstuk 31 305, N328) en het onderzoek van Arcadis naar fysieke rijrichtingscheiding op enkelbaans Rijks-N-wegen (bijlage bij Kamerstuk 29398, nr. 970). De prioritering heeft geleid tot een verdeling van de middelen in twee tranches. In tranche 1 is gepriori­teerd op een snelle uitvoerbaarheid van maatregelen, wordt gewerkt aan het verder verbeteren van de bermvei­ligheid en worden specifieke knelpunten aangepakt, zoals gevaarlijke kruispunten. Hiervoor is € 24,2 miljoen beschikbaar. De uitvoering van de eerste maatregelen in tranche 1 start volgens planning in het najaar 2023. In tranche 2 is gekozen voor een grootschalige en integrale aanpak van een beperkt aantal trajecten. Het uitgangspunt in tranche 2 is het aanbrengen van fysieke rijbaanscheiding op de N36 en de N50 tussen Kampen en Ramspol. Daarnaast is nader onderzoek gedaan naar maatregelen op de N44, N14, N59 en N915. Voor de zomer 2023 is het plan van aanpak voor de N36 en N50 en de uitwerking van het maatregelenpakket voor de N44, N14, N59 en N915 afgerond en is de Kamer hierover geïnformeerd2. De komende periode worden deze plannen verder uitgewerkt.Voor de maatregelen in tranche 2 is € 170,5 miljoen beschikbaar. Daarnaast is € 5,3 miljoen gereserveerd voor programmamiddelen.

2. Programma Veilige Bermen (valt onder Programma Meer Veilig)

Het programma Veilige Bermen richt zich volledig op het veiliger maken van de bermen langs autosnelwegen door obstakels in de berm te verwijderen, verplaatsen of af te schermen. Dit met als doel om het relatief grote aantal eenzijdige ongevallen met ernstige afloop als gevolg van een botsing met een obstakel in de berm terug te dringen. Voor de uitvoering van het programma is € 40 miljoen gereserveerd. Het programma is in uitvoering. Daarnaast is € 25 miljoen beschikbaar voor het veiliger maken van de bermen van N-wegen in beheer van het Rijk. De Tweede Kamer is op 23 april 2018 geïnformeerd over de inzet van deze middelen (Kamerstukken 34775- A nr. 64). Deze middelen zijn toegevoegd aan het Meer Veilig programma. Het budget wordt ingezet voor maatregelen op de N7, N14, N31, N33, N35, N36 en N48. Ook dit programma is inmiddels in uitvoering.

3. Programma Meer Veilig

In het kader van Programma Meer Veilig worden maatregelen gerealiseerd voor de drie programma’s Meer Veilig 3, Veilige Bermen Rijkswegen en aanpak veiligheid Rijks-N-wegen. In het programma Meer Veilig 3 wordt gewerkt aan het realiseren van kosteneffectieve maatregelen, waarmee locaties met een relatief hoog veiligheidsrisico worden aangepakt. Concrete voorbeelden van maatregelen zijn het aanleggen van een rotonde, het plaatsen van geleiderail of het aanpassen van invoegers, uitvoegers en de belijning. Van de derde tranche van het servicepakket Meer Veilig zijn van de 62 maatregelen 54 maatregelen gerealiseerd.

12.03.01 Aanleg

Mijpalen Aanlegprojecten

In 2024 wil IenW de volgende mijlpalen realiseren.

Tabel 24 Mijlpalen Aanlegprojecten

Mijlpaal

Project

Openstelling

A24 Blankenburgverbinding

Rijnlandroute

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. N57/59 EuroRAP verkeersveiligheid: projectbudget toegenomen met € 3 miljoen t.b.v. de aansluiting N57/N59 bij Serooskerke;

  • 2. Kleine projecten / afronding projecten: projectbudget is toegenomen met € 8 miljoen als gevolg van loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 4 miljoen) en extra budget voor Schoon en Emissieloos bouwen (€ 14 miljoen);

  • 3. A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2: projectbudget toegenomen met € 31 miljoen als gevolg van loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 12 miljoen), prijsstijging materialen (€ 6 miljoen) en meerkosten bevingsbesteding (€ 13 miljoen);

  • 4. Amstel (Zuidas): projectbudget toegenomen met € 78 miljoen als gevolg van loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 28 miljoen) en Vervanging Rozenoordbrug (€ 60 miljoen) en een correctie voor een dubbeltelling  (- € 10 miljoen);

  • 5. A2 Vonderen-Kerensheide: projectbudget toegenomen met € 7 miljoen als gevolg van loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 15 miljoen) en correctie op een eerdere mutatie inzake prijsstijgingen (- € 9 miljoen);

  • 6. Reservering A2 Vonderen-Kerensheide: projectbudget afgenomen met € 63 miljoen als gevolg van toevoeging loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 5 miljoen) en € 68 miljoen afname doordat uit de gunning is gebleken dat het tekort minder hoog is dan verwacht waardoor minder reservering nodig is.

De overige budgettaire aanpassingen zijn mutaties ten aanzien van loon- en prijsbijstelling 2023.

Tabel 25 Projectoverzicht behorende bij 12.03.01: Aanleg Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Kasbudget

Openstelling

 

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

later

huidig

vorig

 

Projecten Zuidwest-Nederland

             

A15 Papendrecht-Sliedrecht

22

22

18

2

2

    

2021

2021

 

A4/A44 Rijnlandroute

559

550

369

9

92

60

29

  

Regio

Regio

 

A4 Burgerveen - Leiden

541

541

541

      

2015

2015

 

A4 Delft - Schiedam

642

642

642

      

2015

2015

 

A4 Vlietland / N14

16

16

16

      

2020

2020

 

N57/59 EuroRAP (verkeersveiligheid)

21

18

6

12

 

3

   

n.t.b.

n.t.b.

1

N61 Hoek-Schoondijke

111

111

111

      

2015

2015

 

Projecten Nationaal

             

Kleine projecten / Afronding projecten

96

78

5

29

20

5

11

5

11

10

  

2

Programma 130 km

55

55

52

 

1

2

   

   

Programma aansluitingen

132

132

122

5

5

    

   

Quick Wins Wegen

12

12

12

      

   

ZSM 1+2 (spoedwet wegverbreding)

1.478

1.477

1.476

1

1

    

2016

2016

 

Projecten Noord-Nederland

             

A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2

899

868

620

122

99

52

6

  

2025

2025

3

N31 Leeuwarden (De Haak)

222

221

220

2

     

2014

2014

 

Projecten Noordwest-Nederland

             

A10 Amsterdam praktijk-proef FES

41

41

38

  

3

   

2018

2018

 

A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel (Zuidas)

730

652

63

19

34

58

34

34

27

461

2032-2036

2032-2036

4

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere

1.211

1.199

946

36

36

35

83

75

 

2027

2027

 

A1 Bunschoten-Knooppunt Hoevelaken

19

19

19

      

2015

2015

 

A1/A28 Knooppunt Hoevelaken

         

   

A2 Holendrecht-Oudenrijn

1.209

1.209

1.209

      

2012

2012

 

A9 Badhoevedorp

307

306

285

22

     

2017

2017

 

N50 Ens-Emmeloord

19

19

19

      

2016

2016

 

Projecten Oost-Nederland

             

A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15)

679

656

170

9

10

459

19

7

5

n.t.b.

n.t.b.

 

A1 Apeldoorn-Azelo: fase 1 en 2a

489

478

257

67

112

51

3

  

‒ 1

2023-2025

2023-2025

 

A1 Apeldoorn Zuid-Beekbergen

29

29

29

      

2017

2017

 

A50 Ewijk - Valburg

269

269

269

      

2017

2017

 

N35 Combiplan Nijverdal

319

319

317

1

1

    

2015

2015

 

N35 Wijthmen - Nijverdal

24

23

3

4

4

7

6

  

2018

2018

 

N35 Zwolle - Wijthmen

50

50

49

1

     

2018

2018

 

Projecten Zuid-Nederland

             

A2 Passage Maastricht

686

686

679

1

     

6

2016

2016

 

A4 Dinteloord-Bergen op Zoom

260

260

260

      

2014

2014

 

A76 Aansluiting Nuth

61

61

59

 

2

    

Regio

Regio

 

A2 Vonderen-Kerensheide

348

341

29

25

20

37

80

119

38

2025-2027

2025-2027

5

Reservering A2 Het Vonderen-Kerensheide

46

109

  

2

 

9

16

20

   

6

Projecten Overig

             

Fileaanpak

61

61

58

2

1

    

   

Meer kwaliteit leefomgeving

157

157

150

1

2

2

2

  

   

Meer veilig

115

114

95

20

     

   

Afrondingen

   

1

‒ 1

‒ 1

‒ 1

 

1

    

Totaal uitvoeringsprogramma

11.935

11.801

9.213

391

443

773

281

256

102

476

   

Aanleg uitgaven op MF 12.03.01 mbt Planning en studies

   

161

135

148

146

79

10

    

Programma Aanleg

   

552

578

921

427

335

112

476

   

Budget Aanleg (MF 12.03.01)

   

410

425

711

569

488

322

    

Overprogrammering (-)

   

‒ 142

‒ 153

‒ 210

142

153

210

    

12.03.02 Planning en studies

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. Schuif van aanleg naar instandhouding en binnen aanleg: In het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds is dit project gepauzeerd en zijn de middelen alternatief ingezet. Het betreft naast verkenningen (zie artikel 11.01) de volgende planstudies: A1/A28 Knooppunt Hoevelaken, A4 Haaglanden - N14, Rijksbijdrage NRW Utrecht, InnovA58 traject: Annabosch – Galder, Innovaties InnovA58 (dit is geen MIRT-project, maar een reservering voor het project InnovA58 waaruit ook middelen worden geschoven), A67 Leenderheide – Geldrop, A1/A30 Barneveld en A1/A35 Knooppunt Azelo – Buren;

  • 2. Exploitatie tol: dit betreft de kosten voor de exploitatie van de tolheffing op de A24 Blankenburgverbinding en de A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15). Voor verdere toelichting wordt verwezen naar bijlage 7 Tol;

  • 3. Reservering Life Cycle Costs (LCC): de toename van het bedrag wordt verklaard door het toepassen van de jaarlijkse extrapolatie en prijsindexering;

  • 4. Exploitatie vrachtwagenheffing: dit betreft een ophoging van €300 miljoen ten behoeve van de exploitatiefase van de vrachtwagenheffing in de periode 2026-2032, waarvoor in 2024 een aantal taakpaketten worden aanbesteed en gegund;

  • 5. Impuls Strategisch Plan verkeersveiligheid (SPV): dit betreft een ophoging van € 79 miljoen ten behoeve van de derde tranche van de Impuls vanuit de reservering SPV op artikel 11.03. In totaal is in 2024 en 2025 € 150 miljoen beschikbaar, waarvan € 50 miljoen voor vernieuwende maatregelen verkeersveiligheid;

  • 6. Bijdrage aan agentschap t.b.v. externe kosten planuitwerkingen: de toename van het bedrag wordt, naast de jaarlijkse extrapolatie en prijsindexering, verklaard door de overheveling van resterende NSL-middelen die gereserveerd stonden voor stikstofaanpak (€ 17 miljoen). Daarnaast is het studiebudget Verkenningen en MIRT onderzoeken (€ - 8 miljoen) vanuit dit budget aangevuld.

De overige budgettaire aanpassingen zijn mutaties ten aanzien van loon- en prijsbijstelling 2023.

Tabel 26 Projectoverzicht behorende bij 12.03.02: Planning en Studies Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Planning

  

Projectomschrijving

huidig

vorig

TB

Openstelling

 

Aanleg uitgaven op MF 12.03.01 mbt Planning en studies -projecten

‒ 1.219

‒ 1.336

nvt

nvt

1

Projecten Nationaal

     

Beter Benutten

96

95

nvt

nvt

 

Geluidsaneringprogramma – weg

550

531

nvt

nvt

 

Kosten voorbereiding tol

114

109

nvt

nvt

 

Exploitatie tol

471

   

2

Lucht - weg (NSL hoofdwegennet)

2

2

nvt

nvt

 

Reservering voor LCC

425

361

nvt

nvt

3

Snelfietsroutes

2

2

nvt

nvt

 

Reservering Blankenburgverbinding en ViA15

0

13

nvt

nvt

 

Voorbereiding vrachtwagenheffing

355

361

nvt

nvt

 

Exploitatie vrachtwagenheffing

300

   

4

Impuls Strategisch Plan Verkeersveiligheid

349

267

nvt

nvt

5

Verkeersveiligheid Rijks-N-wegen

194

185

nvt

nvt

 

Bijdrage aan agentschap t.b.v. externe kosten planuitwerkingen

177

321

nvt

nvt

6

Projecten Noordwest-Nederland

     

A1/A28 Knooppunt Hoevelaken

473

1.145

  

1

A12/A27 Ring Utrecht

1.725

1.651

*

*

 

A7/A8 Corridor Amsterdam-Hoorn

531

505

ntb

ntb

 

A6 Almere Oostvaarders-Lelystad

144

137

*

*

 

Rijksbijdrage aan de Noordelijke Randweg Utrecht

27

198

Regio

Regio

1

Stedelijke Bereikbaarheid Almere

31

30

Regio

Regio

 

Projecten Zuidwest-Nederland

     

A20 Nieuwerkerk a/d IJssel – Gouda

153

146

ntb

ntb

 

A4 Burgerveen – N14

347

330

ntb

ntb

1

A4 Haaglanden – N14

153

732

ntb

ntb

1

Projecten Zuid-Nederland

     

A67/A73 Knooppunt Zaarderheiken

6

6

   

N65 Vught – Haaren

89

88

Regio

Regio

 

Programma SmartwayZ.NL: A67 Leenderheide-Geldrop

77

211

ntb

ntb

1

Programma SmartwayZ.NL: InnovA58

572

585

nvt

nvt

1

Programma SmartWayZ.nl: ASML De Run

1

0

   

Programma SmartwayZ.NL: ITS en Smart Mobility

10

10

nvt

nvt

 

SmartWayZ.NL programmaorganisatie

1

1

nvt

nvt

 

Projecten Oost-Nederland

     

A1/A30 Barneveld

23

90

ntb

ntb

1

N35 Nijverdal – Wierden

125

120

*

*

 

N35 Knooppunt Raalte

15

14

nvt

nvt

 

N50 Kampen – Kampen Zuid

17

16

*

*

 

Reservering terugbetaling voorfinanciering A1 Apeldoorn – Azelo

37

36

nvt

nvt

 

Verkeersmaatregelen A28

33

32

nvt

nvt

 

A1/A35 Azelo-Buuren

1

5

nvt

nvt

1

Projecten Noord-Nederland

     

N33 Zuidbroek-Appingedam

115

110

*

*

 

Overige projecten en reserveringen

134

308

   

Projecten in voorbereiding

     

Projecten Nationaal

     

Studiebudget Verkenningen / MIRT onderzoeken

     

Programma DUMO

     

Programma Fiets

     

Strategisch plan Verkeersveiligheid

     

Afrondingen

     

Totaal programma planning en studies

6.656

7.417

   

Begroting (MF 12.03.02)

6.656

7.417

   

12.03.03 Optimalisering gebruik

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden uitgaven gedaan die de optimalisering van het gebruik van infrastructuur op de weg bevorderen. Voorbeelden zijn intelligent verkeersmanagement, informatie over werk in uitvoering en beperkte infrastructurele aanpassing van weginfrastructuur.

Producten

Tabel 27 Projectoverzicht behorende bij 12.03.03 Optimalisering gebruik hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Budget

Planning

Projectomschrijving

huidig

vorig

 
    

Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit

31

30

 

Versnellingsafspraken

 

1.438

1

Mobiliteitspakketten

 

818

1

Schaalsprongen en bovenlokaal M&G

 

561

1

Regionale regeling SEB

180

15

2

Ontsluiting Woningbouwmiddelen

 

3.125

 

Risicobeheersing

 

41

 

Noordwest-Nederland

   

Ringen draaiende houden WoMo

212

200

2

Zuidwest-Nederland

   

Ringen draaiende houden WoMo

53

50

2

Zuid-Nederland

   

Reservering VDL

5

  

Ringen draaiende houden WoMo

53

50

2

Quickwins A2 Deil-Vught

14

  

Totaal Optimalisering gebruik

548

6.328

 

Begroting (MF 12.03.03)

548

6.328

 

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. Een deel van de Woningbouwmiddelen is overgeboekt van artikel 12 naar artikel 14 Regionale infrastructuur en bereikbaarheidsprogramma’s. Het gaat om de middelen voor o.a. de SPUK mobiliteitspakketten, de SPUK bovenplanse infrastructuur en risicobeheersingskosten;

  • 2. Dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

Motivering

Bij infrastructuurprojecten boven het drempelbedrag van € 60 miljoen wordt middels een Publiek Private Comparator (PPC) getoetst of een DBFM-contract meerwaarde op kan leveren. Infrastructuurprojecten die via een DBFM (Design, Build, Finance en Maintain) contract worden aanbesteed, hebben als kenmerk dat sprake is van de overdracht van de integrale onderdelen van een bouwproject (ontwerp, bouw, onderhoud en finan­ciering) aan een private opdrachtnemer. In plaats van een product wordt een dienst uitgevraagd, te weten de beschikbaarheid van de infrastructuur. De betaling voor deze dienst vindt plaats aan de hand van de overeenge­komen prestatie die wordt afgezet tegen de daadwerkelijk geleverde prestatie, de beschikbaarheid. De beschikbaarheidsvergoeding wordt pas uitgekeerd na openstelling van het project; tijdens de bouw dient de DBFM- opdrachtnemer daarom zelf de financiering te regelen. Omdat het project gefinancierd is door banken en/of institutionele beleggers, is sprake van een sterke druk vanuit de financierders op de opdrachtnemer om de afgesproken prestatie ook te leveren: op tijd en binnen de geraamde kosten. Een lager prestatieniveau leidt tot lagere betalingen, die op hun beurt de terugbetaling van de financiering moeten zeker stellen. In de bouwfase is doorgaans wel sprake van een gedeeltelijke betaling (de partiële beschik­baarheidsvergoeding) als sprake is van de uitbreiding van een bestaande weg die ook tijdens de verbouwing beschikbaar moet blijven voor het wegverkeer. Bij openstelling van de weg wordt overgegaan naar een volledige beschikbaarheidsvergoeding. Het afronden van een aanbesteding resulteert in een meerjarige verplichting, van zowel aanleg als ook beheer en onderhoud op het desbetreffende project. Op dit begrotingsartikel bestaat daarmee geen enkele budgetflexibiliteit. Slechts bij onderpresteren van de opdrachtnemer kunnen boetes en kortingen worden aangebracht.

De verplichting aan de DBFM-opdrachtnemer vervalt aan het einde van de looptijd van het contract waarna het beheer en onderhoud van deze wegvakken terugkomen bij RWS en de bijbehorende budgetten geraamd worden op het reguliere onderhoudsartikel (artikelonderdeel 12.02 Onderhoud en Vernieuwing).

Producten

De projecten A16 Rotterdam, A24 Blankenburgverbinding, A9 Badhoe- vedorp-Holendrecht en A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) verkeren in de bouwfase en kennen een partiële beschikbaarheidsvergoeding. De volledige beschikbaarheidsvergoeding wordt na openstelling betaald. De A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) wacht op moment van schrijven op een uitspraak van de Raad van State omtrent het Tracébesluit.

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. A27 Houten-Hooipolder: naast  de loon- en prijsbijstelling van € 96 miljoen is er ook een toename van het projectbudget door een aanbestedingstegenvaller van € 157 miljoen;

  • 2. A15 Maasvlakte-Vaanplein: naast de loon- en prijsbijstelling /indexering van € 30 miljoen is er ook een toename van het projectbudget te melden als gevolg van een tegenvaller instandhouding € 27 miljoen;

  • 3. A16 Rotterdam: naast de loon- en prijsbijstelling van € 36 miljoen is er een toename van het projectbudget te melden als gevolg van een tegenvaller (€ 37 miljoen), excessieve prijsstijging (€ 6 miljoen) en een scope uitbreiding in het kader van brandwerendheid tunnels (€ 35 miljoen);

  • 4. A24 Blankenburgverbinding: naast de loon- en prijsbijstelling /indexering van € 88 miljoen is ook een toename van het projectbudget te melden als gevolg van excessieve prijsstijging (€ 18 miljoen).

De overige budgettaire aanpassingen zijn mutaties ten aanzien van loon- en prijsbijstelling/indexering 2023.

Tabel 28 Projectoverzicht behorende bij 12.04: Geïntegreerde contractvormen/PPS Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Kasbudget

Openstelling

Eind contract

 

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

Later

Huidig

Vorig

Projecten Oost-Nederland

              

A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15)

212

211

201

11

     

nvt

nvt

  

A12 Ede-Grijsoord

188

185

95

10

10

10

10

10

10

33

2016

2016

2032

 

N18 Varsseveld-Enschede

461

455

267

15

12

11

11

11

11

123

2018

2018

2034

 

Projecten Noord-Nederland

              

N31 Leeuwarden-Drachten

170

169

162

3

    

5

2007

2007

2022

 

N33 Assen-Zuidbroek

364

353

172

15

15

15

15

15

16

101

2014

2014

2034

 

Projecten Noordwest-Nederland

              

A10 Tweede Coentunnel

2.249

2.215

1.396

58

58

58

58

58

58

505

2013

2013

2037

 

A12 Lunetten-Veenendaal

724

710

447

29

27

26

26

26

26

117

2012

2012

2033

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (Badhoevedorp-Holendrecht)

1.350

1.320

58

30

28

26

66

212

81

849

2027

2027

2040

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (deeltraject A1/A6)

1.912

1.875

805

66

63

63

63

63

61

728

2019

2019

2042

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (deeltraject A6 Almere)

400

388

117

18

17

17

22

18

17

174

2019

2019

2040

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (deeltraject A9 Gaasperdammerweg)

1.205

1.192

500

55

51

50

50

50

50

399

2020

2020

2038

 

A27/A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten

387

378

100

18

15

16

15

15

15

193

2019

2019

2044

 

Aflossing tunnels

976

969

825

32

31

31

35

22

 

    

Projecten Tolgefinancierd

         

    

Tolgefinancierde uitgaven A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15)

557

532

   

25

27

27

27

451

nvt

nvt

  

Tolgefinancierde uitgaven A24 Blankenburgtunnel

         

    

Projecten Zuid-Nederland

              

A59 Rosmalen-Geffen

272

272

271

      

1

2005

2005

2020

 

A27 Houten - Hooipolder

2.492

2.239

124

76

124

392

414

293

246

823

2029-2031

2029-2031

2046

1

Projecten Zuidwest-Nederland

              

A15 Maasvlakte-Vaanplein

2.370

2.313

1.641

76

77

77

59

59

59

322

2015

2015

2035

2

A16 Rotterdam

2.021

1.907

345

141

268

149

98

106

69

845

2025

2025

2043

3

A24 Blankenburgtunnelverbinding

2.227

2.121

391

137

291

110

84

80

80

1.054

2024

2024

2043

4

Afrondingen

3

‒ 2

  

‒ 1

1

 

1

2

     

Totaal

20.540

19.802

7.917

790

1.086

1.077

1.053

1.066

833

6.718

    

Budget (MF 12.04)

   

790

1.086

1.077

1.053

1.066

833

6.718

    

12.06 Netwerkgebonden kosten Hoofdwegennet

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de aan het netwerk te relateren apparaats- kosten (inclusief afschrijving en rente) van RWS en de overige netwerkge- bonden kosten geraamd. De overige netwerkgebonden kosten komen ten goede aan exploitatie, onderhoud, vernieuwing, aanleg en DBFM, en betreffen taken die gecentraliseerd binnen RWS worden opgepakt. Het gaat bij deze zogeheten landelijke taken onder meer om het verzamelen van basisinformatie, onderhouden van ICT-systemen, het inspecteren van het areaal en de ontwikkeling van kennis en innovatie. Er is gekozen voor centrale uitvoering met het oog op enerzijds uniformiteit in werkwijze en anderzijds kostenbesparing.

12.09 Ontvangsten

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de bijdragen van derden aan de producten op het gebied van Rijkswegen, die rechtstreeks aan IenW worden betaald, verantwoord.

Producten

Totaal geraamde inkomsten tol

Met de Wet Tijdelijke Tolheffing (TTH) Blankenburgverbinding en ViA15, die op 15 maart 2016 in werking is getreden, is vastgelegd dat bij de projecten A24 Blankenburgverbinding en A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) tol geheven kan worden. De toekomstige tolontvangsten zijn geraamd op artikel 12.09. Bij tolheffing is tot voor kort uitgegaan van een periode van 25 jaar. Met de komst van Betalen Naar Gebruik (BNG) per 2030 zal de tolheffing voortijdig worden beëindigd. De resterende tolopgave wordt per 2030 gedekt uit de opbrengsten BNG. Voor een overzicht van de totaal geraamde inkomsten tol wordt verwezen naar bijlage 7 Tol.

Bijdragen van derden

Dit betreffen de bijdragen van decentrale overheden en andere derden aan projecten in de investeringen van Rijkswegenprojecten.

In 2024 wordt een bijdrage van € 11,3 miljoen verwacht. Dit komt met name ten bate van de projecten A16 Rotterdam (€ 2,5 miljoen), N18 Varsseveld (€ 2,5 miljoen), A2 Vonderen-Kerensheide (€ 2 miljoen) en A27 Houten-Hooipolder (€ 1,9 miljoen). Het restant is een optelsom van bijdragen kleiner dan € 1 miljoen en komt ten bate van diverse andere projecten.

Tabel 29 Ontvangsten artikel 12 Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

2023

2024

2025

2026

2027

2028

Bijdragen van derden

145

11

7

6

15

10

Geraamde inkomsten tol

 

42

112

115

108

101

Totaal Ontvangsten (MF 12.09)

145

53

119

122

123

111

1

Kamerstuk 36200-A-78

2

Kamerstuk 36200-A-78

Licence