Een op maatschappelijk verantwoorde wijze en in overeenstemming met internationale verplichtingen gereglementeerde en beheerste toelating tot, verblijf in en vertrek uit Nederland van vreemdelingen, alsmede verkrijging van het Nederlanderschap of de intrekking daarvan.

Met de onderstaande verrichte inspanningen in 2022 is verder gewerkt aan een op maatschappelijk verantwoorde wijze en in overeenstemming met internationale verplichtingen gereglementeerde en beheerste toelating tot, verblijf in en vertrek uit Nederland van vreemdelingen, alsmede verkrijging van het Nederlanderschap of de intrekking daarvan.

Het jaar 2022 was een bewogen jaar met een crisis door de stroom van ontheemden veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne en door de crisis in de opvang. Dit heeft extra inspanningen gevraagd en forse opgaven met zich meegebracht. Vanaf het moment dat de eerste Oekraïners in Nederland arriveerden, is er opgeschaald naar een crisisstructuur. Ook de opvangcrisis heeft de nodige extra inspanningen gevraagd in 2022.

Realisatie van versterking in de migratieketen

In 2021 is door EY een veranderopgave voor de gehele migratieketen geadviseerd. In 2022 werkten we in dat kader aan een betere samenwerking in de migratieketen. De inzet vanuit alle ketenpartners op de opvangcrisis heeft geleid tot een versnelling van de veranderaanpak. Samen met ketenpartners (IND, COA, DT&V, Politie en KMar) zijn verschillende veranderingen in gang gezet en zijn hiervoor gezamenlijk plannen gemaakt. Hiermee zijn de voorgenomen stappen gezet op de versterking van de migratieketen te realiseren.

Realisatie van minder overlast

In 2022 heeft het kabinet de aanpak overlast verder geïntensiveerd door 45 miljoen euro structureel beschikbaar te stellen voor de aanpak van overlast in het algemeen, het inrichten van een sobere opvang voor asielzoekers met een kansarme asielaanvraag en voor het bevorderen van terugkeer. Door goede samenwerking met de partijen in de vreemdelingenketen, de politie en het OM wordt voorkomen dat overlastgevers uit beeld verdwijnen en later weer ergens anders opduiken. Om opvanglocaties veilig en leefbaar te houden voor zowel bewoners, medewerkers als omwonenden, blijft een gerichte aanpak in de opvang van (overlastgevende) asielzoekers en het adequaat begeleiden van bewoners noodzakelijk. In 2022 zijn pilots van het COA gestart gericht om overlast en criminaliteit te voorkomen. Het verminderen van overlast is hierdoor preventief aangepakt.

Realisatie van meer terugkeer

Het realiseren van terugkeer en de terugkeer van overlastgevers in het bijzonder heeft een stevige internationale component en is in belangrijke mate afhankelijk van de samenwerking met derde landen. Het kabinet heeft zich in 2022 ingezet om migratiesamenwerking te intensiveren met een aantal van de voor Nederland meest relevante migratieherkomst- en transitlanden, zowel bilateraal als in Europees verband, middels het aangaan van migratiepartnerschappen met derde landen. Het kabinet heeft in Europees verband opgetrokken door het gezamenlijke EU-terugkeerbeleid tussen EU-lidstaten te verbeteren, bijvoorbeeld door het stroomlijnen van de nationale processen, en door inzet van de EU-terugkeercoördinator. Hiermee zijn de mogelijkheden om een hogere terugkeer te realiseren vergroot.

Realisatie op grenzen

Het werken aan een toekomst- en crisisbestendig Schengengebied zorgde in 2022 op het gebied van grenstoezicht in continue aandacht en inzet van autoriteiten (waaronder de KMar) in de grensregio’s. Daarnaast zijn er vorderingen gemaakt op de implementatie van de zes centrale Europese informatiesystemen in de veiligheids- en migratieketen (SIS, EES, ETIAS, ECRIS-TCN, VIS en EURODAC). Voor geïntegreerd grensbeheer en terugkeer vergroot Nederland zijn bijdrage in personeel aan Frontex in lijn met EU afspraken. Deze en andere inspanning hebben op de grenzen de beoogde resultaten behaald.

Verplichtingen

Zie voor de toelichting op het verschil tussen begroting en realisatie bij de verplichtingen de toelichting bij de verschillende instrumenten onder de programmauitgaven. Daarnaast zijn er met name extra verplichtingen aangegaan voor het Nationaal Programma Oekraiense Vluchtelingen.

Uitgaven

Asielreserve

De asielreserve is bedoeld om fluctuaties in de lastig voorspelbare uitgaven voor (de instroom van) asielzoekers op te vangen.

De stand van de asielreserve op 31 december 2022 is € 9,1 mln. In 2022 zijn er geen mutaties geweest met betrekking tot de asielreserve.

In de onderstaande tabel zijn de bedragen opgenomen die vanuit de verschillende JenV onderdelen worden toegerekend aan de Official Development Assistance (ODA) in het kader van de eerstejaarsopvang asielzoekers uit DAC-landen, het Development Assistance Committee (DAC) van de OESO stelt deze lijst van landen samen.

Door de hogere bezetting bij COA in 2022 is de toerekening aan ODA ook opgelopen.

Kengetallen vreemdelingenketen

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste kengetallen voor de vreemdelingenketen.

Realisatie asielinstroom van 2015 t/m 2022 (aantallen)

Gemiddelde bezetting in de opvang van 2015 t/m 2022 (aantallen)

Asiel

De asielinstroom is in 2022 hoger uitgevallen dan bij de Ontwerpbegroting 2022 (opgesteld in 2021) werd verwacht. Op dat moment bevond Nederland zich midden in de coronacrisis waardoor niet goed was in te schatten hoe de asielinstroom zich zou ontwikkelen. Met het opheffen van de coronamaatregelen is de instroom van asielzoekers fors toegenomen. Dit manifesteert zich in de bezetting bij COA welke ook in 2022 fors is toegenomen. Een belangrijke aandeel in de bezetting van de opvang hebben de vergunninghouders. Door het wegwerken van de IND voorraad in 2021 is het aantal vergunninghouders in de COA opvang toegenomen. Ondanks het realiseren van de taakstelling vergunninghouder, is ook eind 2022 nog een groot deel van de populatie bij COA vergunninghouder.

Toegang en Toelating

De instroom van MMV nareis, VVR, TEV en VISA is toegenomen. De MVV nareis is gerelateerd aan het wegwerken van de zaken door de Taskforce in 2021. De mensen waarvan de asielverzoek is ingewilligd zijn daardoor in de gelegenheid het gezin te laten nareizen. De toename VVR en TEV wordt veroorzaakt door een toename van het aantal mensen dat voor werk of studie naar Nederland afreist. De naturalisatieverzoeken zijn afgenomen naar het niveau van voor corona.

Terugkeer

Het percentage zelfstandig vertrek is 2022 toegenomen. In 2022 zijn in veel landen de corona maatregelen opgeheven waardoor vertrek mogelijk was. Daarnaast zijn er in 2022 afspraken gemaakt met verschillende landen van herkomst om het vertrek te bespoedigen. In het kader van gedwongen vertrek bemoeilijkt de PCR-vereisten in het kader van corona, in met name Noord-Afrikaanse herkomstlanden, de terugkeer.

37.2 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen

Bijdragen agentschappen

Immigratie- en Naturalisatiedienst

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het vreemdelingenbeleid en het beleid ten aanzien van de Rijkswet op het Nederlanderschap. Dat houdt in dat de IND alle aanvragen beoordeelt van vreemdelingen die in Nederland willen verblijven of Nederlander willen worden. Het kan gaan om vluchtelingen die niet veilig zijn in eigen land, maar ook om mensen die in Nederland willen werken en wonen of zich willen laten naturaliseren tot Nederlander.

De bekostiging van de IND vindt plaats door de bijdrage van het moederdepartement en opbrengsten derden. De bijdrage van het moederdepartement is gebaseerd op de vastgestelde kostprijzen (P), de instroomaantallen (Q) en een lumpsumbekostiging voor de materiële kosten (ICT, huisvesting, staf e.d.). De opbrengsten derden bestaan onder andere uit leges die vreemdelingen betalen voor de diensten van de IND en voor een kleiner gedeelte uit opbrengsten van Europese subsidies. Tabel 33 maakt zichtbaar hoe het budget is verdeeld over de verschillende productgroepen.

De IND wordt grotendeels op basis van PxQ (prijs maal de gemiddelde bezetting) gefinancierd en gedeeltelijk lumpsum. In de ontwerpbegroting van 2022 is uitgegaan van een bijdrage van € 470,8 mln. voor de IND. Voor een noodzakelijke toevoeging aan het eigen vermogen is, bij 1e suppletoire begroting 2022 € 20,2 mln. beschikbaar gesteld. Voor het lumpsum deel van de financiering is € 10,5 mln., bij 1e suppletoire begroting 2022 extra toegekend ten behoeve van de bedrijfsvoering van IND. Specifiek zijn er aanvullende middelen toegekend voor onder andere de loon- en prijsontwikkeling (15,5 mln.), het sneller kunnen werven van personeel (3 mln.), beide bij 1e suppletoire begroting 2022, en voor de inzet van de IND voor de ontheemden uit de Oekraïne (7 mln.) bij de 2e suppletoire begroting 2022. De totale mutatie ten opzichte van de initiële begroting bedroeg hiermee € 56,2 mln.

Onderstaande tabel maakt zichtbaar hoe het budget is verdeeld over de verschillende productgroepen.

Voor een verdere onderbouwing van de uitgaven wordt verwezen naar de agentschapsparagraaf.

In onderstaande tabel staan kengetallen met betrekking tot de doorlooptijd van de vreemdelingenzaken waarop binnen de termijn is besloten.

Toelichting

Bij een groot deel van het totaal aantal zaken is door de IND binnen de termijn besloten. Bij een groot deel van de asielaanvragen, 27%, is dat niet het geval. Het is een hoger percentage als gevolg van de opgelopen achterstanden in de afgelopen jaren, het grillige instroompatroon en de toegenomen complexiteit van de aanvragen. De doorlooptijd van spoor 1 (Dublin) en spoor 2 (veilige landen) is in 2022 opgelopen. De doorlooptijd van spoor 4 zaken is afgenomen, dit geldt zowel voor de Algemene Asielprocedure (van 38 naar 34 weken). De doorlooptijd van reguliere aanvragen ligt licht lager dan in 2021, nu 86% en ligt daarmee onder de norm van 95%. De doorlooptijd van naturalisatie is gelijk ten opzichte van voorgaand jaar.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)

Het COA wordt voornamelijk op PxQ-basis (prijs maal de gemiddelde bezetting) gefinancierd.

In 2022 ontving het COA € 1,57 mld. aan subsidie, opgebouwd door stand begroting (538 mln), mutaties in 1e supp 2022 (661 mln) en 2e supp 2022 (370 mln), voor de uitvoering van haar taken. Dit is 1 mld. meer ten opzichte van de ontwerpbegroting 2022 welke medio 2021 is vastgesteld. De benodigde asielopvang steeg als gevolg van hogere asielinstroom en lagere uitstroom in 2022. Door COVID-19 bleef de instroom uit, in de loop van 2022 heeft de instroom zich hervat naar de periode van voor COVID-19. De situatie waarbij een groot beroep is gedaan op gemeenten, veiligheidsregio’s en andere medeoverheden wordt door verschillende factoren veroorzaakt. De middelen voor het COA zijn opgebouwd uit 1,1 mld. voor de regulier opvang van asielzoekers, 320 mln. voor (crisis)noodopvang, 15 mln. voor de reguliere uitkering op grond van het Faciliteitenbesluit en 10 mln. voor de versnelde uitstroom van vergunninghouders. Aanvullend zijn er nog verschillende incidentele uitgaven gedaan ten gevolge van opvang van asielzoekers.

Het wegwerken van de achterstanden bij de IND door inzet van de taskforce heeft ervoor gezorgd dat een groot aantal achterstanden zijn weggewerkt. Dit heeft ervoor gezorgd dat, de mensen met een ingewilligd asielverzoek, nareis konden aanvragen. Dit heeft vanaf begin 2022 gezorgd voor een hogere instroom. Vanaf februari startte de instroom Oekraïense ontheemden. Doordat het voor hen niet nodig is een asielverzoek in te dienen heeft dit beperkt impact gehad op de asielprocedure, echter wel op de beschikbaarheid van opvanglocaties. Naast de totale opvangbehoefte heeft ook de situatie op de vastgoedmarkt impact gehad op de opvang. Een groot deel van de personen in de opvang betreft vergunninghouders. Door het ontbreken van voldoende doorstroommogelijkheden blijven deze plekken bezet voor nieuwe instroom van asielzoekers.

Toelichting

De gemiddelde opvangduur van vergunninghouders na vergunningverlening is gelijk gebleven op ca. 4,6 maanden. Vanwege de aanhouden druk op de opvangcapaciteit is extra ingezet op het realiseren van de taakstelling huisvesting vergunninghouders. Hierbij is in het tweede half jaar de taakstelling gerealiseerd en is ingelopen op de achterstand.

De bewoners van het COA verbleven in 2021 gemiddeld bijna 10 maanden in de opvang. Dit betreffen asielzoekers in afwachting van een besluit op hun asielaanvraag door de IND en asielzoekers die reeds een afwijzend of inwilligend besluit van de IND hebben ontvangen en in de respectievelijke terugkeerprocessen of huisvestingsprocessen bevinden. Hiermee is de gemiddelde verblijfsduur in 2022 licht afgenomen.

Stichting Nidos

Stichting Nidos is conform het Burgerlijk Wetboek aangewezen als instantie die is belast met de (tijdelijke) voogdij over alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv). In het verlengde daarvan verzorgt Nidos ook de opvang voor een deel van de amv. In beginsel betreft dat kinderen die bij aankomst in Nederland jonger dan 15 jaar zijn. Daarnaast vangt Nidos, met de inwerkingtreding van het opvangmodel, amv op die een verblijfsstatus hebben gekregen. Een andere kerntaak van Nidos is om door middel van de maatregel van ondertoezichtstelling (OTS) de opvoedsituatie te verbeteren van minderjarige vreemdelingen die met hun ouders in Nederland zijn. Tot slot is Nidos vanaf 1 januari 2023 verantwoordelijk voor de verlengde opvang van (ex) amv vanaf 18 jaar, zodat er een doorgaande lijn voor deze doelgroep wordt aangeboden op het gebied van wonen en begeleiding, ter bevordering van de zelfredzaamheid en integratie van de betreffende jongere.

Op basis van de Kaderwet overige JenV-subsidies ontvangt Nidos subsidie voor haar taken. De bijdrage aan Nidos bestaat uit verzorgingskosten, begeleidingskosten en financiering van de verlengde opvang. Deze bijdrage wordt op basis van jaarplannen verstrekt en is voor wat betreft de begeleidingskosten direct gerelateerd aan het aantal pupillen onder de begeleiding van Nidos. De jaarlijkse instroom van amv en de uitstroom naar gemeenten is van invloed op het aantal pupillen onder de begeleiding van Nidos. De jaarlijkse instroom van amv en de uitstroom naar gemeenten is van invloed op het aantal pupillen van Nidos.

Stichting Nidos heeft in 2022 een subsidie van € 111,6 mln. voor het uitvoeren van haar taken. Aan het begin van 2022 was € 65,4 mln. beschikbaar op de begroting van JenV. Wegens de aanhoudende hoge instroom van amv had Nidos over 2022 een hoger bedrag nodig voor de opvang en begeleiding van pupillen en heeft deze ontvangen. Hierdoor was de totale instroom 4.400 amv, wat hoger is dan aanvankelijk verwacht werd. Het aantal pupillen dat Nidos heeft begeleid lag in 2022 gemiddeld op 5.600, de eindstand van 2022 is 7.400. Dat is eveneens hoger dan aanvankelijk verwacht en te verklaren vanuit de hogere instroom van amv.

Bron: Nidos rapportage

Dienst Justitiële Inrichtingen

Samen met de partners in de migratieketen werkt Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) aan het ketendoel: ‘Gedwongen vertrek van vreemdelingen zonder rechtmatig verblijf in Nederland’. De opdrachtverlening inzake vreemdelingenbewaring is gericht op de uitvoering van de wettelijke taak zoals vermeld in artikelen 6, 6a, 59, 59a en 59 Vreemdelingenwet 2000, alsmede andere geldende wet- en regelgeving op het terrein van vreemdelingenbewaring en grensdetentie en (inter)nationale jurisprudentie in dit verband. De opdracht wordt verstrekt door de Directeur Regie Migratieketen.

DJI draagt zorg voor de vreemdeling vanaf het moment dat een vreemdeling vanuit de politie, de DT&V of de Koninklijke Marechaussee is overgebracht naar een inrichting voor vreemdelingenbewaring dan wel grensdetentie. Het is de taak van DJI om vreemdelingen in de detentiecentra zo goed mogelijk te verzorgen, te ondersteunen bij voorbereiding van de terugkeer en hen beschikbaar te houden voor vertrek uit Nederland.

Ten behoeve van gezinnen met minderjarige kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV) is de Gesloten Gezinsvoorziening (GGV) te Zeist beschikbaar. Daarnaast werkt DJI steeds vaker samen met het COA, bijvoorbeeld als het gaat om de opvang van asielzoekers in de Handhaving- en Toezichtslocatie (HTL).

In de agentschapsparagraaf van DJI vindt u nadere informatie over vreemdelingenbewaring.

Bijdrage medeoverheden

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne op 24 februari 2022 staat Nederland voor de opgave om grote aantallen ontheemden uit Oekraïne op te vangen. Het kabinet heeft aangegeven Oekraïne te ondersteunen. Hier vallen onder andere de uitgaven onder voor de opvang van Oekraïense ontheemden in Nederland. Als onderdeel van het Nationaal Programma Oekraïense vluchtelingen heeft het kabinet besloten tot oprichting van Programma-Directoraat-Generaal Oekraïense ontheemden (DG.Oek) en de Nationale Opvangorganisatie (NOO). DG.Oek is belast met beleidscoördinatie, ondersteuning en planvorming ten behoeve van de opvang van Oekraïense ontheemden. De NOO heeft als taak om bij te dragen aan het realiseren van voldoende opvanglocaties en het beschikbaar stellen van de benodigde basisvoorzieningen.

Aangezien de uitbraak van de oorlog onverwachts was en er geen geld begroot was, zijn er grote verschillen tussen de begrote en gerealiseerde uitgaven. Het kabinet heeft gedurende het jaar 2022 budget beschikbaar gesteld voor deze opgave via drie incidentele suppletoire begrotingen.

De realisatie voor de bijdrage medeoverheden is € 937,6 mln. Dit betreft uitgaven aan gemeenten (€ 866,5mln)en veiligheidsregio’s (€ 71,1 mln). Vanwege de opvangtaak van gemeenten compenseert het kabinet voor de realisatie van noodopvangplekken en verstrekkingen aan ontheemden uit Oekraïne. Het kabinet heeft daartoe een Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne in het leven geroepen. De bekostigingsregeling ziet op twee vormen van opvang; gemeentelijke en particuliere opvang. Veiligheidsregio’s ontvangen daarnaast compensatie voor hun rol in het verzorgen van de eerste opvang van ontheemden uit Oekraïne bij aankomst in Nederland en het ondersteunen bij de plaatsing in (nood)opvanglocaties bij verschillende gemeenten.

Overige Bijdrage medeoverheden

Hiervoor is niets geraamd in de begroting. De realisatie betreft de inzet van de gemeenten voor LVV en inzet bij gemeenten tegen overlast. Deze zijn geraamd op de post Versterking Vreemdelingenketen. Adminstratief technisch is gebruik gemaakt van deze post omdat het bijdragen aan gemeenten (mede-overheid) betreft.

Subsidies

Vluchtelingenwerk Nederland

Vereniging Vluchtelingenwerk Nederland (VWN) zet zich op basis van Universele verklaring voor de Rechten van de Mens in voor de bescherming en het behartigen van de belangen van vluchtelingen en asielzoekers. VWN heeft een bij wet vastgelegde taak ten aanzien van voorlichting aan asielzoekers direct na aankomst in Nederland. VWN geeft voorafgaand aan de asielprocedure voorlichting over de procedure, de rol van alle actoren in de keten en de eigen rol van de asielzoeker. Zowel de inhoud van de voorlichting als het moment van de voorlichting (kort voor de start van de algemene asielprocedure) en de locaties (POL) zijn afgestemd met COA, IND en rechtsbijstand.

Ook geeft VWN in alle COA-locaties begeleiding in de asielprocedure, geeft met behulp van tolken uitleg over brieven van IND en advocaten, helpt met het verkrijgen van documenten (ID-bewijzen of documenten die relevant zijn voor de beoordeling van de beschermingsvraag door IND) en vangt vragen over voortgang in de procedure af voor advocaat en IND.

Tevens gaat VWN na afwijzing gesprekken aan over de juridische situatie en de mogelijkheden van beroep en terugkeer en geeft ook eigen ondersteuning bij terugkeer.

Vluchtelingenwerk heeft een steunfunctie voor haar medewerkers om de kwaliteit van de uitvoering van hun taken te kunnen borgen. Hieronder vallen onder andere een (juridische) helpdesk, scholingsmogelijkheden en AVG-ondersteuning. Daarnaast ondersteunt VWN vergunninghouders in alle COA-locaties bij gezinshereniging.

De totale toegekende subsidie aan VWN bedroeg over 2022 € 14,3 mln.

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

De realisatie voor subsidies is € 26,9 mln. Voor de ondersteuning van de opvang van Oekraïense ontheemden is de samenwerking aangegaan met verschillende Niet Gouvernementele Organisaties (NGO's). Om particuliere opvang zo veilig mogelijk te laten verlopen heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid met het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk, TakeCareBNB en het Leger des Heils afgesproken dat deze organisaties de particuliere opvang coördineren en faciliteren. Deze organisaties opereren onder de naam RefugeeHomeNL. Daarnaast ondersteunt het Rode Kruis de gemeentelijke opvanglocaties met uiteenlopende dienstverlening zoals Humanitaire Servicepunten, ondersteuning bij de organisatie en inrichting van (crisisnood)opvanglocaties, gespecialiseerd vervoer, hygiëne kits.

Opdrachten

Keteninformatisering

Ook in 2022 zijn vanuit dit budget de beheerkosten, inclusief de (beperkte) doorontwikkeling en vernieuwing van de centrale voorzieningen gefinancierd, die gebruikt worden voor digitale informatie-uitwisseling binnen de Vreemdelingenketen.

Versterking vreemdelingenketen

Vanuit dit budget worden diverse (kleinere) opdrachten gefinancierd met als doel verbeteringen in de vreemdelingenketen te bewerkstelligen. De onderuitputting is als gevolg van vertraging van de Entry Exit systeem Schiphol en een meevaller vanuit de EU subsidies.

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

Voor de opdrachten vanuit het programma is € 2,6 mln gerealiseerd. De uitgaven voorzien in de kosten van de opdrachten voor de tolkenvoorziening en de medische zorg. Per 1 juli 2022 is de Regeling Medische zorg Ontheemden uit Oekraïne (RMO) in werking getreden. Om de RMO te bekostigen heeft het kabinet ingestemd met een begroting voor de dekking van de medische kosten en de verwerkingskosten voor het tweede halfjaar van 2022. Daarnaast zijn zorgverleners wettelijk verplicht om begrijpelijk te communiceren met patiënten. Omdat de ontheemden uit Oekraïne niet onder het COA vallen, waar talentolken voor asielzoekers beschikbaar worden gesteld, wordt gebruikt gemaakt zijn er aanvullende middelen gerealiseerd om dit beschikbaar te stellen.

Terugkeer

Bijdragen aan agentschappen

DJI/Dienst Vervoer en Ondersteuning

De DT&V schakelt de Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) in voor het vervoer van vreemdelingen.

Subsidies

REAN-regeling

REAN staat voor Return and Emigration Assistance from the Netherlands en betreft een programma waarmee vrijwillige terugkeer en herintegratie wordt ondersteund.

De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) in Nederland voert op verzoek van het Ministerie van Justitie en Veiligheid het REAN-programma uit. Op basis van dit programma biedt IOM praktische terugkeerondersteuning aan vreemdelingen die naar Nederland zijn gekomen met het oog op langdurig verblijf en zelfstandig uit Nederland willen vertrekken, maar niet over voldoende middelen beschikken om hun eigen vertrek te organiseren. Daarnaast wordt via het REAN-programma aan een specifieke groep vreemdelingen herintegratieondersteuning aangeboden in het land van herkomst. De IOM levert daarmee een bijdrage aan de uitvoering van het Nederlandse terugkeerbeleid.

Overige subsidies

Niet-gouvernementele organisaties in Nederland voeren op grond van de Subsidieregeling ondersteuning zelfstandig vertrek 2019 projecten uit met als doel om onrechtmatig verblijf van vreemdelingen in Nederland te voorkomen of te beëindigen door hun zelfstandig vertrek uit Nederland te ondersteunen. De nadruk ligt op activiteiten die erop gericht zijn vertrekplichtige vreemdelingen te bewegen tot zelfstandig vertrek uit Nederland. Daarnaast beoogt de subsidieregeling gemeenschapsonderdanen die de intentie hadden om zich voor langere duur in Nederland te vestigen, die het niet gelukt is om in Nederland voldoende inkomsten te genereren om in hun eigen levensonderhoud te voorzien, die voor overlast (kunnen) zorgen en die sociaal maatschappelijke begeleiding nodig hebben bij hun terugkeer of herintegratie, te ondersteunen bij terugkeer. Daarnaast worden incidentele pilot projecten gericht op het vertrek van vreemdelingen gesubsidieerd.

Opdrachten

Vertrek Vreemdelingen

Als professionele terugkeerorganisatie voert de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) het terugkeerbeleid uit. De DT&V regisseert met behulp van casemanagement het vertrek van vreemdelingen die geen recht hebben op verblijf in Nederland. Uitgangspunt is dat de eigen verantwoordelijkheid van de vreemdeling voorop staat. Bij zijn vertrek kan de vreemdeling ondersteuning krijgen van de Nederlandse overheid. Pas wanneer de vreemdeling niet zelfstandig vertrekt en geen hulp aanvaardt van de DT&V of een andere organisatie, gaat de DT&V over tot gedwongen vertrek. Criminele, illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen worden zoveel mogelijk Nederland uitgezet vanuit de strafrechtelijke detentie. Zo levert de DT&V een bijdrage aan de veiligheid, het maatschappelijk evenwicht en aan het draagvlak voor het Nederlandse toelatingsbeleid. COVID-19 heeft gedurende 2022 impact gehad op de werkzaamheden van de DT&V, zoals eerder gecommuniceerd met de Tweede Kamer.

Ontvangsten

De ontvangsten in 2022 komen voort uit uit vrijval EU middelen van € 15,2 mln, de afrekening van teveel betaalde bedragen in 2021 van € 6 mln. voor Nidos, € 32 mln. voor de IND, € 2 mln voor IOM en een afroming van het Eigen Vermogen van € 86 mln bij het COA en daarnaast zijn er diverse kleinere ontvangsten.