Het borgen van de veiligheid van de Nederlandse samenleving door de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen en het beperken van de recidive, het voorkomen van slachtofferschap door middel van het bevorderen van het nemen van preventieve maatregelen door burgers en bedrijven en het versterken van de positie van slachtoffers.

Tenuitvoerlegging van sancties en strafrechtelijke maatregelen

Preventie en Kansspelen

Slachtofferzorg

De minister kent een financierende rol op het gebied van slachtofferzorg. De minister draagt beleidsverantwoordelijkheid voor de zorg – in brede zin – aan slachtoffers en nabestaanden die getroffen zijn door een strafbaar feit en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het slachtofferbeleid.

Meetbare gegevens

Toelichting

De afgelopen jaren is de recidive onder volwassen justitiabelen steeds gedaald. In de laatste recidivemeting van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) zet de trend door, ook bij ex-reclassenten, die sinds het Recidivebericht 2012 aan de meting zijn toegevoegd. De 2-jaars recidive bij ex-gedetineerden is in de laatste meting afgenomen met 1,4 procentpunt, bij de ex-reclassenten met 0,7 procentpunt en bij ex-tbs-gestelden met 2,1 procentpunt. De verschillen zijn niet groot, maar de trend blijft in stand: de strafrechtelijke recidive in Nederland neemt af.

Toelichting

De bedoeling is het aantal kansspelverslaafden iedere zes jaar te meten. In 2005 is een eerste meting gehouden. In de tabel hierboven wordt zowel het aantal risicospelers (spelers die regelmatig spelen, met verhoogd risico op verslaving) als het aantal probleemspelers (reeds verslaafde spelers) in beeld gebracht.

Door een vergunningstelsel voor kansspelen op afstand in te richten waarbij strikte voorwaarden worden gesteld ten aanzien van (vroegtijdige) preventie van kansspelverslaving is het streven het aantal risicospelers -in vergelijking met 2011- terug te brengen. De regulering van kansspelen op afstand zorgt er voor dat probleemspelers, die nu gebruik maken van ongecontroleerd aanbod, zichtbaar worden.

Toelichting

Toelichting

Het programma Gewelddadige Vermogenscriminaliteit (Kamerstukken TK, 28 684, nr. 305) is opgezet om samen met de betrokken partners in de Taskforce Overvallen het aantal overvallen in 2014 terug te dringen en het oplossingspercentage te doen stijgen. Daarnaast moet de veroordelingkans stijgen naar 32%, het recidivepercentage zijn teruggebracht naar 40% en het percentage bedrijven dat preventiemaatregelen tegen overvallen heeft getroffen zijn gestegen naar 85%. Sinds begin 2012 is de aanpak van straatroven in het programma gevoegd. Omdat eind 2012 de verdachtenratio’s van enkele High Impact Crime-delicten al boven de doelstelling van 2014 lagen, heeft de minister zijn ambities naar boven bijgesteld. Hierover is de Tweede Kamer in de brief van 15 april geïnformeerd (Kamerstukken TK, 29 628, nr. 385). Bij gelijkblijvende inzet van de politie en het betrokken gezag, zal er eind 2014 in bijna 3/4 van de zaken een verdachte zijn, waar dit in 2009 nog in minder dan de helft van de zaken het geval was.

Toelichting

Bij geweldsmisdrijven is het aantal geregistreerde misdrijven in 2012 gedaald ten opzichte van 2011. Voor de verdachtenratio geldt, evenals voor de verdachtenratio’s van overvallen en straatroof, dat we in 2013 reeds op de eerder vastgestelde doelstelling voor 2014 zijn beland. De inspanningen in 2014 zullen mogelijk zelfs nog een hogere verdachtenratio kunnen opleveren. In 2014 worden er weer nieuwe afspraken gemaakt over de periode na 2014.

Masterplan Dienst Justitiële Inrichtingen

DJI ziet zich geplaatst voor een budgettaire opgave die oploopt tot € 271 mln. in 2018. Deze omvangrijke opgave voor DJI is met name het gevolg van de besluitvorming in het kader van het Begrotingsakkoord en het Regeerakkoord. Bij een bezuinigingstaakstelling van deze omvang dienen ingrijpende maatregelen te worden getroffen. Aangezien het overgrote deel van het DJI-budget bestaat uit personeels- en huisvestingskosten, is het onvermijdelijk dat ook op deze kosten ingrijpend wordt bespaard. De voorgenomen maatregelen zijn uitgewerkt in een, naar aanleiding van het debat met de Tweede Kamer van 6 juni 2013, aangepast Masterplan DJI. Het aangepaste Masterplan is op 19 juni 2013 aan de Tweede Kamer toegezonden en op 27 juni 2013 besproken. Het kabinet heeft gekozen voor verschillende maatregelen, zoals het afstoten van overtollige sanctiecapaciteit, het invoeren van elektronische detentie (zie onder voor nadere informatie), de aanpassing van regimes, het terugbrengen van de behandelduur in de Tbs tot gemiddeld acht jaar en efficiencymaatregelen.

Elektronische Detentie (ED)

De eigen verantwoordelijkheid van de gedetineerde voor een succesvolle terugkeer in de maatschappij wordt door de invoering van ED verder onderstreept. Het wetsvoorstel dat thans in voorbereiding is, bouwt voort op het systeem van «promoveren» en «degraderen» dat door DJI is ontwikkeld. Dit systeem maakt het mogelijk op een gestandaardiseerde wijze goed gedrag te belonen en verkeerd gedrag te corrigeren. Interne vrijheden (meer bewegingsruimte binnen de muren) en externe vrijheden moeten in dit systeem verdiend worden. Alleen als de gedetineerde dit met zijn houding en gedrag heeft verdiend, komt hij in aanmerking voor re-integratieactiviteiten. Beoogde inwerkingtreding van het wetsvoorstel ligt in 2014.

Langdurig toezicht gewelds- en zedendelinquenten

Naar verwachting wordt het wetsvoorstel «langdurig toezicht, gedragsbeïnvloeding en vrijheidsbeperking» in de tweede helft van 2013 aan de Tweede Kamer aangeboden. Met dit wetsvoorstel is het mogelijk zedendelinquenten en zware geweldsdelinquenten na afloop van hun vrijheidsstraf of terbeschikkingstelling langdurig (en indien noodzakelijk levenslang) onder toezicht te houden. Hierdoor kan terugvalgedrag en dreigende recidive tijdig worden gesignaleerd, zodat met direct ingrijpen nieuwe slachtoffers worden voorkomen.

Beleidsdoorlichting preventie maatregelen

Aan de hand van de beleidsdoorlichting is geïnventariseerd op welke wijze preventie maatregelen onder het begrotingsartikel 34.2 op het terrein van criminaliteitspreventie, geweld en integriteit hebben bijgedragen aan de afname van criminaliteit en aan het voorkomen van slachtofferschap onder burgers en bedrijven. Uit de beleidsdoorlichting blijkt dat in de periode 2005 tot en met 2011 en verder bij de aanpak van onder meer geweld en (gewelddadige) vermogenscriminaliteit en transportcriminaliteit een substantiële daling van het slachtofferschap wordt geconstateerd. Dit resultaat is tegen een relatief bescheiden budgettaire inspanning van Veiligheid en Justitie gerealiseerd.

Kansspelbeleid

In 2014 wordt naar verwachting het wetsvoorstel voor de regulering van kansspelen op afstand in het parlement behandeld. Hierbij wordt gevolg gegeven aan het voornemen van de regering om een nieuw vergunningsstelsel in te richten, waarbij oog wordt gehouden voor het aantal kansspelverslaafden. Met dit stelsel kunnen spelers op een veilige en verantwoorde manier spelen bij online aanbieders, die aan strenge wettelijke voorwaarden moeten voldoen. Een wetsvoorstel dat de herinrichting van de casinomarkt regelt, wordt in 2014 aan de Tweede Kamer aangeboden.

Programma Uitvoeringsketen Strafrechtelijke Beslissingen (USB)

Het programma USB (Kamerstukken TK, 29 279, nr. 147) is opgezet om de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen te verbeteren en richt zich op de optimalisatie van de executieketen. Doelstelling van programma USB: het sneller starten van straffen, het zeker ten uitvoer leggen van straffen (om uitval te voorkomen) en het goed informeren van alle relevante personen en organisaties binnen en buiten de keten, zoals lokaal bestuur en slachtoffers. Een voorwaarde daarvoor is dat de regie op en de samenwerking binnen de keten wordt verbeterd. Om dit te realiseren wordt de verantwoordelijkheid voor de tenuitvoerlegging van het OM overgedragen naar de minister en wordt de coördinatie op de uitvoering van de strafrechtelijke beslissingen belegd bij het AICE (Administratie- en Informatiecentrum voor de Executie) van het CJIB. Concreet betekent dit in 2014 naar verwachting dat:

• – Executeerbare strafrechtelijke beslissingen lopen via het dan in de basis ingerichte AICE die gaan naar uitvoeringsorganisaties die zijn belast met de tenuitvoerlegging;

• – Ketenwerkprocessen binnen de tenuitvoerleggingsketen zijn vastgesteld en worden toegepast;

• – Op basis van structureel inzicht in het presteren van de tenuitvoerleggingsketen streefnormen voor sanctiestromen zijn vastgesteld en gevalideerd;

• – Wordt ingezet op het alsnog ten uitvoer leggen van straffen van veroordeelden met een openstaande vrijheidsstraf en het beperken van instroom van vonnissen die moeilijk ten uitvoer te leggen zijn (Kamerstukken TK, 33 400 VI, nr.90);

• – Infrastructuur (INJUS) is gerealiseerd om personen en organisaties goed te informeren, zoals slachtoffers en lokaal bestuur.

Slachtofferbeleid

In 2014 wordt naar verwachting de uitbreiding van het spreekrecht, zoals in het Regeerakkoord is opgenomen, naar het Parlement verzonden. Hiermee worden bestaande beperkingen in het spreekrecht opgeheven.

34.2 Preventieve maatregelen

Bijdragen Agentschappen

Dienst Justis

De Dienst Justis toetst of personen een voorgeschiedenis hebben die het uitoefenen van een bepaald beroep of werk in de weg staat. Daarnaast toetst de Dienst Justis of partijen die bepaalde verklaringen, vergunningen en subsidies aanvragen, aan integriteitseisen voldoen. Deze screening van betrouwbaarheid vermindert veiligheidsrisico’s en draagt zo bij aan een integere en veiligere samenleving. Hiervoor wordt onder meer de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) opgesteld en wordt zo voorkomen dat personen die ongeschikt zijn om een functie uit te oefenen, vanuit een afhankelijkheidsrelatie anderen schade kunnen berokkenen. Om vrijwilligersorganisaties tegemoet te komen, wordt de gratis VOG onder voorwaarden gecontinueerd.

Subsidies

Preventie bedrijfsleven

Overheid, burgers en bedrijven hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid en de veiligheid van de samenleving. Hoe meer verantwoordelijkheid burgers en bedrijven zelf nemen, hoe kleiner het risico op overlast, criminaliteit en ontwrichting. Met behulp van de subsidies worden ondernemers gestimuleerd preventieve maatregelen te treffen, niet alleen tegen veelvoorkomende vormen van criminaliteit zoals inbraak en diefstal, maar ook tegen cybercrime en zogenaamde high-impact crime als overvallen, straatroof en geweld.

Centrum voor Criminaliteitsbestrijding en Veiligheid (CCV)

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) ontwikkelt en implementeert kennis en samenhangende instrumenten om de maatschappelijke veiligheid te vergroten. VenJ subsidieert het CCV om activiteiten te ontwikkelen op het gebied van criminaliteitspreventie en sociale veiligheid, zoals actieve kennisdeling van de veiligheidspraktijk en kwaliteitsontwikkeling van instrumenten zoals het Keurmerk Veilig Ondernemen voor winkelgebieden en bedrijventerreinen, advies en scans op het gebied van de veiligheid kleine bedrijven en de handreiking cameratoezicht voor gemeenten.

Opdrachten

Kansspelbeleid

Het moderniseren van het kansspelbeleid heeft als uitgangspunt de Nederlandse burger op een veilige en verantwoorde manier te laten deelnemen aan kansspelen. Dit gebeurt door maatregelen te treffen voor het tegengaan van kansspelverslaving, het beschermen van de consument en het tegengaan van fraude en witwassen.

Garanties

Faillissementscuratoren

De Garanties faillissementscuratoren is voor faillissementen waarin sprake lijkt te zijn van kennelijk onbehoorlijk bestuur, maar in de boedel onvoldoende geld aanwezig is om onderzoek te doen of een procedure te starten om onrechtmatig aan de boedel onttrokken gelden en goederen terug te halen. Als aan bepaalde eisen wordt voldaan, staat de Minister van Veiligheid en Justitie garant voor de kosten van het onderzoek of de procedure. Bij succes hoeft de garantie niet te worden ingeroepen, is onrechtmatig aan de boedel onttrokken geld teruggehaald én zien schuldeisers in het faillissement mogelijk meer terug van hun vordering dan eerst het geval was. Zaken waarin dit niet lukt leidt tot het betalen van het garant gestelde bedrag door het ministerie.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Bijdragen Agentschappen

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

DJI levert een bijdrage aan de veiligheid van de samenleving door de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen en vrijheidsbenemende maatregelen en door de aan hun zorg toevertrouwde personen de kans te bieden een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te bouwen. In het kader hiervan heeft DJI onder meer de volgende taken:

• – Flexibel capaciteitsbeheer om ervoor te zorgen dat er op een efficiënte wijze voldoende celcapaciteit voorhanden is.

• – Persoonsgerichte aanpak die er zoveel mogelijk op gericht is gedetineerden met succes terug te leiden naar de vrije maatschappij. Hiermee levert DJI een bijdrage aan de beperking van de recidive.

• – Bij vreemdelingen, die binnenkort Nederland moeten verlaten, zorgt DJI dat samenwerkingspartners alle ruimte krijgen om de uitzetting zo goed mogelijk voor te bereiden.

Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB)

Het CJIB is het inning- en incassogezicht van de overheid en vervult de centrale rol bij de afhandeling van strafrechtelijke beslissingen. Daarnaast coördineert en informeert het CJIB binnen de executieketen. Hiermee levert het CJIB een belangrijke bijdrage aan de geloofwaardigheid en het gezag van de overheid.

Bijdrage aan ZBO’s en RWT’s

Reclasseringsorganisaties

Er zijn drie erkende reclasseringsorganisaties: Reclassering Nederland, de Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG) met 11 regionale instellingen voor verslavingsreclassering en het Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering. In de praktijk werken de drie organisaties nauw met elkaar samen, zij het dat ze elk hun eigen aandachtsgebied hebben:

• – De SVG richt zich vooral op cliënten met verslavingsproblematiek.

• – Het Leger des Heils heeft als doelgroep met name de dak- en thuisloze cliënten binnen de Reclassering.

• – Reclassering Nederland kent geen specifieke doelgroep, maar bedient alle andere cliënten.

Deze reclasseringsorganisaties zijn belangrijke actoren binnen de strafrechtsketen, met als kerntaken advies, toezicht, werkstraffen en gedragsinterventies. Deze taken zijn rechtstreeks verbonden aan de specifieke behoeften van de partners in de strafrechtsketen (OM, zittende magistratuur en DJI). Het verminderen van recidive en het voorkomen van slachtoffers staat hierbij centraal. De drie reclasseringsorganisaties ontvangen voor hun werkzaamheden afzonderlijk een bijdrage van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Subsidies

24-uurs nazorg gedetineerden

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie geeft in 2013 een bijdrage aan de 24-uursnazorgtrajecten bij Stichting DOOR, Vereniging Samenwerkingsverband Exodus, Stichting Moria en Stichting Ontmoeting. Vanaf 1 januari 2014 zal deze zorg door DJI worden ingekocht.

Opdrachten

Forensische Zorg

De middelen voor forensische zorg worden door middel van de inkoop van zorg ingezet door DJI. De uitvoering van forensische zorg ligt bij (private) zorginstellingen.

De capaciteitsbehoefte voor tbs met dwangverpleging is de afgelopen jaren licht gedaald. Naar verwachting zal deze daling zich voortzetten. Voor de komende jaren is bovendien met de brancheorganisaties overeengekomen dat de gemiddelde behandelduur zal worden teruggebracht, zodat een Tbs-behandeling in 2017 gemiddeld acht jaar vergt. Hierdoor zal de capaciteitsbehoefte verder afnemen, zodat er in 2018 nog ruim 1.300 plaatsen over zijn. Bij de overige forensische zorg is een lichte stijging van de capaciteitsbehoefte waarneembaar. Door de verkorting van de Tbs-behandeling worden instellingen bovendien geprikkeld patiënten eerder te laten doorstromen naar lager beveiligde, minder zorgintensieve plaatsen in overige forensische voorzieningen.

34.4 Slachtofferzorg

Bijdrage ZBO’s en RWT’s

Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven

De commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven krijgt jaarlijks een bijdrage vanuit VenJ voor de bureaukosten. Het Schadefonds Geweldsmisdrijven geeft een financiële tegemoetkoming aan slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel wanneer zij hun schade niet op andere wijze vergoed krijgen.

Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland biedt gratis juridische, praktische en emotionele ondersteuning aan slachtoffers, getuigen of nabestaanden na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit.

Subsidies

Stichting Slachtoffer in Beeld

Slachtoffer in Beeld brengt slachtoffers en daders op vrijwillige basis met elkaar in contact, begeleid door een professionele bemiddelaar. Naast slachtoffer-dadergesprekken faciliteert Slachtoffer in Beeld ook briefwisselingen en bemiddelingen. Slachtoffer in Beeld is een zusterorganisatie van Slachtofferhulp Nederland.

Opdrachten

Opdrachten Schadefonds Geweldsmisdrijven

Onder deze post worden de financiële uitkeringen voor slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel geraamd, indien deze schade niet op andere wijze wordt vergoed. Deze uitkering wordt verstrekt via het Schadefonds Geweldsmisdrijven.