Ontwerpbegroting 2020 (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB (2) | Vastgestelde begroting 2020 (3)=(1+2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5)=(3+4) | Mutatie 2021 | Mutatie 2022 | Mutatie 2023 | Mutatie 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 10.697.624 | 100.000 | 10.797.624 | 53.897 | 10.851.521 | 275.695 | 294.630 | 266.865 | 214.889 |
Waarvan garantieverplichtingen | 71.300 | 71.300 | 4.500 | 75.800 | |||||
Waarvan overige verplichtingen | 10.626.324 | 100.000 | 10.726.324 | 49.397 | 10.775.721 | 275.695 | 294.630 | 266.865 | 214.889 |
Uitgaven | 3.671.790 | 100.000 | 3.771.790 | ‒ 17.000 | 3.754.790 | ‒ 625.127 | 48.944 | 7.399 | ‒ 7.820 |
Waarvan juridisch verplicht | 80,0% | 78,0% | 80,0% | ||||||
Subsidies | 3.410.444 | 100.000 | 3.510.444 | ‒ 39.128 | 3.471.316 | ‒ 636.365 | ‒ 18.754 | ‒ 7.049 | ‒ 20.198 |
Tenderregeling Energie-innovatie (TSE) | 35.244 | 35.244 | 12.260 | 47.504 | 10.770 | 8.223 | 5.209 | 2.472 | |
SDE+ projecten (hernieuwbare energie) | 48.040 | 48.040 | 48.040 | 31.900 | 39.100 | 45.000 | 43.960 | ||
Energie-efficientie | 2.368 | 2.368 | 681 | 3.049 | |||||
Green Deals | 500 | 500 | 500 | ||||||
Demonstratie regeling Klimaat en Energie Innovatie (DEI+) | 66.806 | 66.806 | ‒ 2.600 | 64.206 | 12.356 | 6.318 | 2.111 | ‒ 2.097 | |
Subsidie regeling Duurzame Scheepsbouw (SDS) | 4.900 | 4.900 | ‒ 400 | 4.500 | ‒ 400 | ‒ 400 | |||
Projecten Klimaat en Energieakkoord | 0 | 0 | 1.402 | 1.402 | 4.491 | 4.491 | 4.616 | 4.870 | |
MEP | 0 | 0 | 293 | 293 | |||||
SDE | 699.167 | 699.167 | ‒ 4.300 | 694.867 | |||||
SDE + | 2.322.649 | 2.322.649 | ‒ 24.732 | 2.297.917 | ‒ 744.447 | ‒ 129.728 | ‒ 89.780 | ‒ 104.960 | |
Aardwarmte | 0 | 0 | 15.000 | 15.000 | 15.000 | 17.500 | 17.500 | 25.000 | |
ISDE-regeling | 100.000 | 100.000 | 200.000 | ‒ 60.000 | 140.000 | 30.000 | 30.000 | ||
Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS) | 105.595 | 105.595 | 5.030 | 110.625 | |||||
Carbon Capture and Storage (CCS) | 4.080 | 4.080 | 3.900 | 7.980 | 1.000 | ||||
Subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS) | 0 | 0 | 65 | 65 | |||||
Hoge Flux Reactor | 7.651 | 7.651 | 7.651 | ||||||
Caribisch Nederland | 4.944 | 4.944 | 5.000 | 9.944 | |||||
Overige Subsidies | 6.000 | 6.000 | ‒ 127 | 5.873 | |||||
Maatregelen voor CO2-reductie | 2.500 | 2.500 | 9.400 | 11.900 | |||||
Postcoderoos | 0 | 0 | 0 | 2.965 | 5.742 | 8.295 | 10.557 | ||
Leningen | 4.000 | 0 | 4.000 | 0 | 4.000 | 0 | 53.400 | 0 | 0 |
EBN | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 53.400 | |||||
Garanties | 0 | 0 | 0 | 4.500 | 4.500 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Verliesdeclaratie aardwarmte | 0 | 0 | 4.500 | 4.500 | |||||
Opdrachten | 11.499 | 0 | 11.499 | 104 | 11.603 | 400 | 400 | 950 | 1.100 |
Onderzoek mijnbouwbodembeweging | 1.916 | 1.916 | 975 | 2.891 | ‒ 450 | ‒ 450 | 100 | 100 | |
SodM onderzioek | 1.925 | 1.925 | 1.925 | ||||||
Uitvoeringsagenda klimaat | 823 | 823 | ‒ 246 | 577 | ‒ 200 | ‒ 200 | ‒ 200 | ‒ 200 | |
Klimaat mondiaal | 369 | 369 | 369 | ||||||
Onderzoek & opdrachten | 6.466 | 6.466 | ‒ 625 | 5.841 | 1.050 | 1.050 | 1.050 | 1.200 | |
Bijdrage aan agentschappen | 62.421 | 0 | 62.421 | 19.583 | 82.004 | 10.990 | 14.050 | 13.650 | 11.280 |
Bijdrage aan RVO.nl | 50.498 | 50.498 | 19.451 | 69.949 | 6.170 | 8.000 | 7.600 | 7.600 | |
Bijdrage aan Agentschap Telecom | 0 | 0 | 400 | 400 | 4.820 | 6.050 | 6.050 | 3.680 | |
Bijdrage aan KNMI | 1.143 | 1.143 | 643 | 1.786 | 183 | 183 | |||
Bijdrage aan NEa | 7.194 | 7.194 | 475 | 7.669 | ‒ 183 | ‒ 183 | |||
Bijdrage aan NVWA | 841 | 841 | ‒ 53 | 788 | |||||
Bijdrage aan RIVM | 1.513 | 1.513 | ‒ 1.513 | 0 | |||||
Bijdrage aan RWS | 1.232 | 1.232 | 180 | 1.412 | |||||
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 141.955 | 0 | 141.955 | 1.353 | 143.308 | ‒ 150 | ‒ 150 | ‒ 150 | 0 |
Doorsluis COVA-heffing | 111.000 | 111.000 | 111.000 | ||||||
TNO kerndepartement | 29.166 | 29.166 | 1.853 | 31.019 | |||||
TNO-SodM | 1.789 | 1.789 | ‒ 500 | 1.289 | ‒ 150 | ‒ 150 | ‒ 150 | 0 | |
Bijdrage aan medeoverheden | 23.602 | 0 | 23.602 | 0 | 23.602 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Uitkoopregeling | 23.602 | 23.602 | 23.602 | ||||||
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties | 13.169 | 0 | 13.169 | 588 | 13.757 | ‒ 2 | ‒ 2 | ‒ 2 | ‒ 2 |
Bijdrage aan ECN | 11.675 | 11.675 | 346 | 12.021 | ‒ 2 | ‒ 2 | ‒ 2 | ‒ 2 | |
Internationale contributies | 1.494 | 1.494 | 242 | 1.736 | |||||
Stortingen in reserves | 4.700 | 0 | 4.700 | ‒ 4.000 | 700 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Storting in begrotingsreserve duurzame energie | 0 | 0 | 0 | ||||||
Storting begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie | 0 | 0 | 0 | ||||||
Storting in begrotingsreserve aardwarmte | 4.700 | 4.700 | ‒ 4.000 | 700 | |||||
Ontvangsten | 3.387.161 | 100.000 | 3.487.161 | 139.375 | 3.626.536 | 235.760 | 80 | 80 | 80 |
Ontvangsten COVA | 111.000 | 111.000 | 111.000 | ||||||
Opbrengst heffing ODE (SDE+) | 2.411.000 | 2.411.000 | 2.411.000 | ||||||
Onttrekking begrotingsreserve duurzame energie | 73.000 | 100.000 | 173.000 | 63.020 | 236.020 | 235.680 | |||
Ontvangsten zoutwinning | 2.511 | 2.511 | 2.511 | ||||||
ETS-ontvangsten | 450.000 | 450.000 | 450.000 | ||||||
Diverse ontvangsten | 15.200 | 15.200 | 10.195 | 25.395 | 80 | 80 | 80 | 80 | |
Onttrekking begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie | 324.450 | 324.450 | 66.160 | 390.610 |
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget wordt per saldo met € 53,9 mln opgehoogd. Dit heeft een groot aantal oorzaken. De belangrijkste ophogingen op het verplichtingenbudget 2020 zijn:
• € 22,4 mln is van 2021 naar 2020 geschoven om het tekort op de openstelling van de Tenderregeling Energie-Innovatie (TSE) te dekken.
• € 11,9 mln aan niet-gebruikte Urgenda-middelen 2019 zijn niet in de reserve Maatregelen CO2-reductie gestort, maar is via de eindejaarsmarge toegevoegd aan het budget 2020 (zie toelichting onder Uitgaven).
• € 5 mln aan niet-gebruikte middelen voor de ETS-compensatieregeling 2019 is via de eindejaarsmarge toegevoegd aan het budget 2020.
• € 6,1 mln in 2019 te veel aan RVO.nl uitbetaalde uitvoeringskosten wordt door RVO.nl in 2020 teruggestort en ingezet ter dekking van het tekort op de RVO-uitvoeringskosten in 2020.
• € 35 mln wordt vanuit artikel 2 van de EZK-begroting overgeheveld ter dekking van de TSE-openstelling voor de industrie en voor de DEI+-tenders waterstof en CO2-reductie industrie .
• € 29,7 mln wordt door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) overgeheveld naar de EZK-begroting ter dekking van de DEI+-tender Aardgasvrije wijken en de onderdelen Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) en Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma’s (MMIP) binnen de Tenderregeling Energie-Innovatie (TSE).
• € 5 mln is toegevoegd aan het budget voor Caribisch Nederland om noodmaatregelen te kunnen treffen om de energievoorziening op Bonaire te waarborgen en voor deelname aan de tankoverslag op Bonaire (zie toelichting onder Uitgaven).
• € 5 mln aan Klimaatenveloppemiddelen is vanuit de Aanvullende Post bij het Ministerie van Financiën toegevoegd aan het budget voor projecten Klimaat- en Energieakkoord (zie toelichting onder Uitgaven).
Tegenover deze ophogingen staan verlagingen van het verplichtingenbudget door:
• € 60 mln verschuiving van de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE-regeling) van 2020 naar 2021 en 2022 (zie toelichting onder Uitgaven).
• € 5,8 mln overheveling naar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) (in totaal € 241 mln over de periode 2020-2029) als bijdrage van EZK aan de kosten scheepvaartveiligheid als gevolg van de aanleg van windparken op zee.
Uitgaven
Subsidies
Tenderregeling energie-innovatie
Het budget 2020 voor de TSE wordt met € 12,3 mln opgehoogd door overheveling vanuit de begroting van BZK ten behoeve van de onderdelen Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) en Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma’s (MMIP): zie ook bij de verplichtingen. Ook de mutaties in de jaren 2021 e.v. zijn een gevolg van deze overheveling.
SDE+-projecten (Hernieuwbare Energie Regeling)
Het budget van de Hernieuwbare Energie Regeling (HER) wordt vanaf 2021 opgehoogd ter financiering van de voortzetting van de regeling tot en met 2023.
Demonstratieregeling Energie-Innovatie (DEI+)
Het budget van de DEI+ wordt vanaf 2021 opgehoogd ter financiering van de tenders waarvoor vanuit artikel 2 van de EZK-begroting en vanuit de BZK-begroting budgetten zijn overgeheveld naar de EZK-begroting. Tegelijkertijd vindt vanaf 2020 een structurele overboeking van € 2,4 mln naar het RVO-uitvoeringsbudget plaats ter financiering van de uitvoeringskosten van de DEI+: dit bedrag loopt op naar € 4,2 mln vanaf 2022.
Projecten Klimaat- en Energieakkoord
De Klimaatenveloppemiddelen die nog vanaf 2020 op de Aanvullende Post bij Financiën stonden voor de ondersteuning van het Klimaatakkoord (€ 5 mln per jaar) zijn meerjarig aan de EZK-begroting toegevoegd. Tegelijkertijd zijn hieruit meerjarig budgetten overgeheveld naar het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) voor werkzaamheden die de uitvoering van het Klimaatakkoord ondersteunen. In 2020 is daarnaast € 1,9 mln overgeheveld naar artikel 40 van de EZK-begroting ter financiering van de communicatie over het Klimaatakkoord en is € 1,1 mln overgeheveld naar de Raad van State ter financiering van de werkzaamheden rond de Klimaatwet (zie ook bij verplichtingen).
SDE+
Ten behoeve van de hogere kosten die met de uitvoering van de SDE+ gepaard gaan door de toename in het aantal verstrekte subsidies is vanaf 2020 structureel € 3,3 mln budget overgeheveld naar het RVO-uitvoeringsbudget. Daarnaast wordt in 2020 € 15 mln overgeheveld naar het budget voor Aardwarmte (zie aldaar) ter financiering van het SCAN-programma van EBN: over de jaren 2020-2024 wordt in totaal € 90 mln hiervoor overgeheveld. Ook wordt in 2020 € 5,8 mln overgeheveld naar de I&W-begroting als bijdrage van EZK aan de extra kosten voor scheepvaartveiligheid als gevolg van de aanleg van windparken op zee: in totaal bedraagt de EZK-bijdrage hiervoor € 241 mln over de periode 2020-2029. In 2021 wordt € 680 mln overgeheveld naar de algemene middelen als bijdrage van EZK aan de financiering van de rijksbrede problematiek. Vanaf 2021 wordt tevens budget overgeheveld naar de HER ter financiering van de voortzetting van deze regeling tot en met 2023. Tenslotte wordt in 2022 € 53,4 mln overgeheveld naar het budget voor leningen (zie aldaar) ter financiering van de lening aan EBN die het EBN mogelijk maakt deel te nemen aan het Porthos-project in de Rotterdamse haven.
Aardwarmte
In de jaren 2020 tot en met 2024 wordt in totaal € 90 mln beschikbaar gesteld voor de voortzetting van het SCAN-programma van EBN, dat tot doel heeft te onderzoeken waar de ondergrond in Nederland mogelijk geschikt is voor de winning van aardwarmte.
ISDE-regeling
Op basis van het door Mulder c.s. ingediende amendement op de begroting 2020 (Kamerstuk 35 300-XIII, nr. 16) heeft een onttrekking aan de reserve Duurzame Energie plaats gevonden van in totaal € 100 mln ten behoeve van een ophoging van het budget van de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE). Doel van de ophoging is het stimuleren van de opwek van duurzame energie door het MKB. Omdat ook volgens de indieners van het amendement in 2020 slechts € 40 mln van de beschikbare € 100 mln benodigd is, wordt een verplichtingen- en kasschuif doorgevoerd van € 30 mln naar 2021 en 30 mln naar 2022.
Subsidieregeling indirecte emissiekosten ETS
Het in 2019 niet-gebruikte budget (€ 5 mln) is toegevoegd aan het budget 2020.
Caribisch Nederland
Er is in totaal € 5 mln toegevoegd aan het budget voor Caribisch Nederland. € 3,4 mln is bestemd voor noodmaatregelen om de energievoorziening op gang te houden als de olieleverantie vanuit de olieterminal Bopec onverhoopt stopt. € 1,6 mln is bedoeld als beleidsmaatregel voor deelname van EZK aan de tankoverslag op Bonaire.
Maatregelen CO2-reductie
De in 2019 niet-benutte Urgenda-middelen (€ 11,9 mln) zijn via de eindejaarsmarge toegevoegd aan het budget voor 2020. Hier tegenover staat dat € 2,5 mln naar I&W is overgeheveld als bijdrage aan de ondersteuning van het naleven van de informatieplicht energiebesparing uit de Wet milieubeheer.
Postcoderoosregeling
Na overleg met de sector is het kabinet tot de conclusie gekomen dat energiecoöperaties en VVE’s in de toekomst beter gestimuleerd kunnen worden met een subsidie dan met een verlaagd energiebelastingtarief. Daardoor kan tevens de complexiteit worden verminderd, is de stimulering van postcoderoosprojecten van energiecoöperaties en VVE’s niet meer afhankelijk van veranderingen in de energiebelasting en kan de hoogte van de stimulering toegespitst worden op wat nodig is. Hiervoor wordt vanaf 2021 in totaal via een kadercorrectie € 285 mln toegevoegd aan de EZK-begroting.
Leningen
EBN
Vanuit het SDE+-budget is (zie aldaar) is in 2022 € 53,4 mln overgeheveld naar het budget voor leningen ter financiering van de in 2020 te verstrekken lening aan EBN die het EBN mogelijk maakt deel te nemen aan het Porthos-project in de Rotterdamse haven.
Bijdrage aan agentschappen
Bijdrage aan RVO.nl
Om het tekort in 2020 op de uitvoeringskosten van RVO te dekken is in totaal € 19,5 mln budget toegevoegd aan het budget hiervoor. Naast het tekort op de uitvoering van de lopende regelingen gaat het dan om uitvoeringskosten die gemoeid zijn met de besteding van de Klimaatenveloppemiddelen (ook van de middelen die overgekomen zijn van respectievelijk het Ministerie van BZK en artikel 2 van de EZK-begroting).
Agentschap Telecom
De afbouw van de salderingsregeling brengt uitvoeringskosten met zich mee voor het Agentschap Telecom (AT). Hiervoor wordt in totaal € 21 mln gereserveerd in de jaren 2020 tot en met 2024.
Ontvangsten
Onttrekking begrotingsreserve duurzame energie
Het Ministerie van EZK levert een bijdrage aan de financiering van de additionele Urgenda-maatregelen van in totaal € 298,7 mln, waarvan € 63 mln in 2020 en € 235,7 mln in 2021. De bijdrage wordt onttrokken aan de begrotingsreserve Duurzame Energie. Omdat de onttrekking is toegevoegd aan de uitgaven en direct is overgeheveld naar de algemene middelen, is deze mutatie niet zichtbaar aan de uitgavenkant van de EZK-begroting.
Diverse ontvangsten
De verhoging van de ontvangstentaakstelling voor «diverse ontvangsten» (€ 10,2 mln) hangt samen met een verhoging van de verwachte onttrekking aan de reserve aardwarmte (€ 4,5 mln), een terugontvangst van RVO.nl van te veel betaalde uitvoeringskosten 2019 (€ 6,1 mln), een terugontvangst van de NEa van te veel betaalde uitvoeringskosten 2019 (€ 1 mln) en een terugbetaling van in het verleden verstrekte lening (€ 4 mln). Hiertegenover staan lagere ontvangsten van provisies op basis van de garantieregeling aardwarmte (€ 4 mln) en lagere ontvangsten van aan initiatiefnemers van energieprojecten doorberekende planschade-uitkeringen (€ 1,5 mln).
Onttrekking begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie
De in 2019 door de Ministeries van BZK en LNV en EZK niet-benutte Urgenda-middelen zijn in 2019 niet aan de reserve maatregelen CO2-reductie onttrokken. Dit wordt nu alsnog gedaan: de middelen worden 1-op-1 overgeheveld naar artikel 2 (€ 26,1 mln), de LNV-begroting (€ 12,5 mln) en de BZK-begroting (€ 27,6 mln) en zijn daarom niet zichtbaar aan de uitgavenkant van artikel 4.
Toelichting op de Begrotigingsreserves
Stand 1/1/2020 | 3.155.088 |
|---|---|
+ Geraamde storting | 950.000 |
– Geraamde onttrekking | ‒ 236.020 |
Stand (raming) per 31/12/2020 | 3.869.068 |
De begrotingsreserve voor duurzame energie is bestemd voor onbesteed gebleven middelen als gevolg van vertraging bij of het niet doorgaan van projecten waaraan subsidie is toegekend op basis van de MEP, de SDE, de SDE+, de HER of de ISDE. Via de reserve blijven deze middelen ook in de toekomst beschikbaar voor het stimuleren van hernieuwbare energieproductie of CO2 reductie. In 2020 zal naar verwachting zo’n € 950 mln onbenutte (kas)middelen in de begrotingsreserve gestort worden. De verwachte onttrekking van € 236 mln betreft:
• de tranche 2020 (€ 73 mln) van de tijdelijke onttrekking aan de begrotingsreserve die bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2015 aan de orde is geweest (zie hiervoor onder meer het antwoord op vraag 5 en 6 in Kamerstuk 34 210 XIII, nr. 4, blz. 5–7).
• de € 100 mln die op basis van het amendement Mulder c.s. aan de reserve wordt onttrokken ter financiering van de ophoging van de ISDE-regeling (zie aldaar) ten behoeve van het stimuleren van de opwek van duurzame energie door het MKB.
• € 63 mln die onttrokken wordt als bijdrage van het Ministerie van EZK aan de financiering van additionele Urgenda-maatregelen.
Stand 1/1/2020 | 21.974 |
|---|---|
+ Geraamde storting | 700 |
– Geraamde onttrekking | ‒ 4.580 |
Stand (raming) per 31/12/2020 | 18.094 |
De begrotingsreserve voor de garantieregeling Aardwarmte is bedoeld om het budget voor het mogelijk uitbetalen van verliesdeclaraties meerjarig in te kunnen zetten en een eventuele mismatch in de tijd tussen inkomsten (premies) en uitgaven (verliesdeclaraties) op te vangen. Om gebruik te kunnen maken van de garantieregeling Aardwarmte betalen marktpartijen een kostendekkende premie aan de uitvoerder van de regeling (RVO.nl) die wordt gestort in de begrotingsreserve. De uit te betalen verliesdeclaraties worden onttrokken aan de reserve.
Stand 1/1/2020 | 6.600 |
|---|---|
+ Geraamde storting | |
– Geraamde onttrekking | |
Stand (raming) per 31/12/2020 | 6.600 |
De middelen in de begrotingsreserve risicopremie ECN/NRG zullen worden aangesproken als ECN – al dan niet tijdelijk – (gedeeltelijk) niet kan voldoen aan de terugbetalingsverplichtingen volgens de afgesloten leningsovereenkomst.
Stand 1/1/2020 | 395.210 |
|---|---|
+ Geraamde storting | |
– Geraamde onttrekking EZK | ‒ 49.600 |
– Geraamde onttrekking LNV | ‒ 76.300 |
– Geraamde onttrekking BZK | ‒ 175.600 |
– Geraamde onttrekking IenW | ‒ 63.800 |
– Geraamde onttrekking Financiën | ‒ 14.700 |
Stand (raming) per 31/12/2020 | 15.210 |
Het kabinet heeft additionele maatregelen genomen om aanvullende CO2-reductie te realiseren. Omdat de aard en timing van de aanvullende maatregelen in het najaar van 2018 nog onzeker was, heeft het kabinet besloten deze eventuele maatregelen via een tijdelijke begrotingsreserve mogelijk te maken. De reserve loopt tot en met 2020. De reserve is in 2018 eenmalig gevuld met € 500 mln. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert de set aan maatregelen om CO2 te reduceren. Andere departementen zoals LNV, IenW en BZK kunnen ook een beroep doen op deze middelen voor CO2-reducerende maatregelen.