Base description which applies to whole site

Artikel 2: Veiligheid en stabiliteit

Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking en het bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral in de ring rond Europa.

Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland bloot staat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende criminaliteit en cyberdreigingen.

De basis voor de inzet van het kabinet op internationaal veiligheidsbeleid ligt besloten in de Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie (GBVS) die in het voorjaar van 2018 aan de Tweede en Eerste Kamer is aangeboden. De GBVS aanpak beschrijft drie pijlers: onveiligheid voorkomen waar mogelijk, verdedigen tegen urgente dreigingen waar noodzakelijk en het versterken van ons veiligheidsfundament. Om de daarbij benoemde dertien doelen te behalen is de samenhangende inzet nodig van defensie, diplomatie, economie, ontwikkelingssamenwerking, politie, inlichtingendiensten en justitie. Dit onderwerp strekt zich dus uit naar andere begrotingen, zoals Defensie, Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking, Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Economische Zaken en Klimaat. Onze veiligheidsbelangen vergen een wereldwijde inzet voor de veiligheid van Nederlanders, Nederland en het Koninkrijk.

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

Bevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:

  • Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE.

  • Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag).

  • Een vooraanstaande rol te spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie.

  • De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS.

  • Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen.

  • Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en clustermunitie programma.

  • De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen o.a. door conflictpreventie-benadering (Early Warning & Early Action), en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s.

  • Deelname aan crisisbeheersingsoperaties in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze operaties.

Regisseren

  • Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in crisisbeheersingsoperaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de Ministers van Defensie, de Minister voor Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking en de Minister van Justitie & Veiligheid.

  • De toepassing van terrorismesancties/Sanctieregeling 2007 als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de Ministers van Financiën en Justitie & Veiligheid.

  • In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de Minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.

Financieren

  • Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO.

  • Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit, waaronder aan het Global Counter Terrorism Forum, en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZ-postennet.

  • Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het IAEA en de OPCW.

  • Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de Minister van Defensie, de minister van Justitie & Veiligheid en de Minister voor BHOS, waaronder bijdragen aan crisisbeheersingsoperaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP).

  • Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (Matra), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka-programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd.

  • Bijdragen aan conflictpreventie via uitvoering Early Warning & Early Action beleid, mede gefinancierd vanuit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyber space.

  • Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en clustermunitie programma.

  • Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR) programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen aan (NGO/ATT) programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen.

Antipersoneelmijnverbod Conventie

Vanaf november 2020 is de Nederlandse Ontwapeningsambassadeur twaalf maanden lang voorzitter van het Antipersoneelmijnverbod Conventie (ook wel bekend als Ottawaverdrag). Hierbij zal Nederland gedurende 2021 de internationale beleidsagenda op het gebied van humanitaire ontmijning bepalen.

Internationale vrede en veiligheid

Ofschoon het kabinet moeite heeft met het gebruik van interstatelijk geweld zonder dat er sprake is van een volkenrechtelijke rechtsgrond, is het kabinet tegelijkertijd bezorgd over het toenemende onvermogen van de VN-Veiligheidsraad om op te kunnen treden in humanitaire noodsituaties die een bedreiging vormen voor de internationale vrede en veiligheid vanwege het gebruik van het veto. Om die reden is het voor het kabinet denkbaar dat in uitzonderlijke (humanitaire) gevallen in een multilateraal kader politieke steun wordt verleend aan interstatelijk geweld zonder grondslag in het internationaal recht (In navolging van aanbeveling van expertpanel o.l.v. prof. Fijnaut).

Tabel 9 Tabel Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Veiligheid en stabiliteit (bedragen x € 1.000)
  

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

 

Verplichtingen

240 018

269 531

268 973

276 703

269 253

269 253

274 003

 

Uitgaven:

       
 

Programma-uitgaven totaal

247 238

265 437

284 188

281 797

281 746

280 758

285 875

 

waarvan juridisch verplicht

  

83%

    
         

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

12 767

17 486

12 441

12 471

12 521

12 521

12 465

         
 

Subsidies

       
 

Atlantische Commissie

475

556

556

556

556

556

500

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

1 176

      
         
 

Opdrachten

       
 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

110

      
         
 

Bijdragen (inter)nationale organisaties

       
 

NAVO

7 512

8 040

7 120

7 150

7 200

7 200

7 200

 

Veiligheidsfonds

2 185

1 580

1 500

1 500

1 500

1 500

1 500

 

WEU

612

610

565

565

565

565

565

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

697

6 700

2 700

2 700

2 700

2 700

2 700

         
         

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

13 209

14 205

13 041

13 251

13 251

13 251

13 251

         
 

Subsidies

       
 

Contra-terrorisme

3 615

8 670

7 420

7 420

7 420

7 420

7 420

 

Anti-terrorisme instituut

1 499

485

341

551

551

551

551

 

Cyber security

1 459

2 470

3 080

3 080

3 080

3 080

3 080

         
 

Opdrachten

       
 

Contra-terrorisme

 

500

0

0

0

0

0

 

Cyber security

440

      
 

Global Forum on Cyber Expertise

498

0

0

0

0

0

0

         
 

Bijdragen (inter)nationale organisaties

       
 

Contra-terrorisme

3 799

880

880

880

880

880

880

 

Cyber security

1 899

1 200

1 320

1 320

1 320

1 320

1 320

         
         

2.3

Wapenbeheersing

11 787

10 873

10 882

10 794

10 794

10 794

10 794

         
 

Subsidies

       
 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

396

      
         
 

Bijdragen (inter)nationale organisaties

       
 

IAEA

6 508

7 317

7 317

7 317

7 317

7 317

7 317

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

3 318

1 636

1 645

1 557

1 557

1 557

1 557

 

CTBTO

1 565

1 920

1 920

1 920

1 920

1 920

1 920

         

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

182 594

193 270

218 002

215 459

215 358

214 370

219 543

         
 

Subsidies

       
 

Nederland Helsinki Comité

28

28

28

28

28

28

28

 

Landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

15 847

      
 

Stabiliteitsfonds

 

25 000

25 000

25 000

25 000

25 000

25 000

 

Training buitenlandse diplomaten

2 250

2 750

2 500

2 500

2 500

2 500

2 500

 

Regionale stabiliteit

       
         
 

Opdrachten

       
 

Landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

2 620

      
         
 

Bijdragen (inter)nationale organisaties

       
 

OVSE

5 436

6 000

6 000

6 000

6 000

6 000

6 000

 

Landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

58 460

      
 

Stabiliteitsfonds

 

59 900

57 150

57 150

57 150

57 150

61 900

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

95 238

98 349

101 011

99 317

98 349

98 349

98 349

 

Regionale stabiliteit

1 936

      
 

Overige

 

0

1 113

264

1 131

143

566

         
 

Bijdragen aan ander begrotingshoofdstuk

       
 

Inzet hoog-risico posten

 

1 243

25 200

25 200

25 200

25 200

25 200

 

Landenprogramma's veiligheid voor mensen (stabiliteitsfonds)

779

      
         

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

26 881

29 603

29 822

29 822

29 822

29 822

29 822

         
 

Subsidies

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

4 953

12 626

11 822

11 822

11 822

11 822

11 822

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

3 992

9 131

9 754

9 854

9 854

9 854

9 854

         
 

Bijdragen (inter)nationale organisaties

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

7 197

      
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

10 739

7 846

8 246

8 146

8 146

8 146

8 146

         
 

Ontvangsten

227

1 242

1 242

1 242

1 242

1 242

1 242

2.10

Doorberekening Defensie diversen

227

242

242

242

242

242

242

2.40

Restituties programma's

0

1 000

1 000

1 000

1 000

1 000

1 000

Budgetflexibiliteit

Binnen het artikelonderdeel «Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid» is ruim 75% juridisch verplicht. Het betreft de uitgaven voor de NAVO, Atlantische Commissie en verplichtingen richting de (inmiddels opgeheven) West-Europese Unie (WEU). Uitzonderingen hierop zijn het Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) en het Veiligheidsfonds waarvan respectievelijk 8% en 13% juridisch is verplicht; dit zijn flexibele fondsen ter ondersteuning van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Binnen het artikel «Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme» is het budget voor Contra-terrorisme voor 28% juridisch verplicht en het budget voor Cyberveiligheid 44%. Voor het niet-juridisch verplichte deel van dit subartikel zullen in 2020 nog een aantal contracten worden aangegaan, zowel op het gebied van Contra-terrorisme als Cyberveiligheid. Deze toekenningen zullen in 2021 juridisch worden verplicht. Het artikelonderdeel «Wapenbeheersing» is voor meer dan 90% juridisch verplicht. Het betreft verdragsrechtelijke contributies en een kleine variabiliteit. Het stabiliteitsfonds is voor ruim 60% van het budget juridisch verplicht. Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies) en beveiliging hoog-risico posten zijn volledig juridisch verplicht. Op het artikelonderdeel «Bevordering van transitie in prioritaire gebieden» zijn de voorziene uitgaven voor de programma’s Matra en Shiraka grotendeels verplicht.

2.1. Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

  • Jaarlijkse verplichte bijdrage aan de NAVO.

  • Jaarlijkse bijdrage aan het EU-Satellietcentrum en het Institute for Security Studies ten behoeve van de financiële verplichtingen (uitkering pensioengelden ex-WEU personeel) van de in juli 2011 opgeheven West Europese Unie (WEU).

  • Jaarlijkse subsidie aan de Atlantische Commissie, ter ondersteuning van het maatschappelijk debat over de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid.

  • Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) en Veiligheidsfonds, voor kleinschalige activiteiten met een katalyserende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid ondersteunen.

2.2. Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

  • Jaarlijkse bijdrage aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke International Centre for Counter-Terrorism (ICCT).

  • Nederlandse inspanningen in multilateraal verband, onder andere als lid van het Global Counterterrorism Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS. De projecten en programma’s op dit artikelonderdeel zijn gericht op de versterking van capaciteit in voor Nederland prioritaire regio’s om terrorisme, gewelddadig extremisme en radicalisering te voorkomen en te bestrijden.

  • Het bevorderen van een normatief internationaal kader voor cyberactiviteiten en versterking van de kennispositie van de medewerkers op het gebied van cyber.

  • Capaciteitsopbouw op het gebied van cyber security, cyber crime, data protectie en e-governance door middel van financiering van Nederlandse initiatieven onder het Global Forum on Cyber Expertise.

2.3 Wapenbeheersing

  • Jaarlijkse bijdragen aan het IAEA, de OPCW en de CTBTO.

  • Ondersteuning van kleinschalige initiatieven gericht op uitvoering van het Biologische en Toxische Wapens Verdrag (BTWC), Non-Proliferatie Verdrag (NPV) en de Ottawa Conventie.

2.4 Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

  • Verbetering van de inzet van civiele expertise door modernisering van de civiele missiepool.

  • Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies).

  • Bijdragen uit het Stabiliteitsfonds voor de inzet op het snijvlak van vrede, veiligheid en ontwikkeling. Het fonds kan o.a. worden ingezet om activiteiten te financieren op gebied van oude en nieuwe dreigingen, zoals aanpak van wapen- en drugssmokkel en grensoverschrijdende criminaliteit, ontmijning en piraterijbestrijding. Daarnaast worden een aantal lopende activiteiten uit het fonds gefinancierd, zoals ontmijningsactiviteiten, training voor Afrikaanse peacekeepers (ACOTA), en bijdragen aan de VN op specifieke thema’s. Vanwege een aanpassing van de omschrijving zijn de reeksen vanaf 2020 verschoven van instrumentonderdeel 'landenprogramma's veiligheid etc. naar 'stabiliteitsfonds'.

  • Er is structureel EUR 25 miljoen beschikbaar voor de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden met een hoog-risicoprofiel. Deze taken worden grotendeels uitgevoerd door Defensie. In het voorjaar van 2020 is daarom een deel van het budget voor 2020 al toegevoegd aan de Defensiebegroting en wijkt derhalve af van latere jaren.

  • Bijdragen ten behoeve van de trainingen van buitenlandse diplomaten in Nederland.

2.5 Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

  • Het Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP) wordt gebruikt om organisaties en mensen te ondersteunen bij het verbeteren en versterken van democratische processen, institutionele capaciteit en de rechtsstaat. Het NFRP bestaat uit het Matra programma (Matra: maatschappelijke transformatie) gericht op het Oostelijk Partnerschap en Pre-accessie regio (de Westelijke Balkan en Turkije) en het Shiraka-programma, gericht op het Midden-Oosten en Noord-Afrika, elk met eigen beleidsaccenten. Met ingang van 2018 is het budget voor het NFRP structureel verhoogd, zowel vanwege de relevantie van de Matra- en Shiraka-programma’s als om uitvoering te geven aan de motie Servaes/Ten Broeke (Kamerstuk, 34 300-V, nr. 26).

Licence