Een sportieve samenleving waarbij plezier in sport en bewegen belangrijk is, waarin voor iedereen passende en veilige sport- en beweegmogelijkheden aanwezig zijn en topsport mensen inspireert en samenbrengt.

De minister is verantwoordelijk voor het landelijke sportbeleid. Aan dit sportbeleid ligt vooral de maatschappelijke betekenis van sport ten grondslag. Sport en bewegen dragen in belangrijke mate bij aan een betere gezondheid, aan het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid, sociale samenhang en integratie, aan het verbeteren van de schoolprestaties en het verminderen van schooluitval. Daarnaast erkent de minister de intrinsieke waarde van sport en het belang van sportevenementen. Vanuit die verantwoordelijkheid vervult de minister de volgende rollen:

Stimuleren: van samenwerking tussen relevante partijen om op lokaal niveau sportmogelijkheden te bewerkstelligen, van bevorderen van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling.

Financieren: van programma’s die bijdragen aan voor iedereen passende en veilige sport- en beweeginfrastructuur, van internationaal aansprekende sportevenementen, van de ambitie om te behoren tot de beste tien sportlanden ter wereld, van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling.

Regisseren: het bijeenbrengen van gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en provincies binnen het Sportakkoord om tot een gezamenlijke beleidsagenda te komen.

In 2022 werken we toe naar het laatste jaar van de eerste periode van het Nationaal sportakkoord. Na drie jaar beginnen we de positieve effecten te zien van alle lokale sportakkoorden die zijn afgesloten.

Met het Sportakkoord wordt samen met de sport(verenigingen), gemeenten, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties de handen ineengeslagen om de kracht van sport de komende jaren beter te kunnen benutten: om alle Nederlanders te verenigen via sport en bewegen. In het laatste jaar van de sportakkoorden zal er een voorstel komen voor de doorontwikkeling. Hoe behouden we de energie en de positieve resultaten vast en verbinden we deze aan de politieke wensen uit het regeerakkoord.

Door corona is de ‘kloof’ verscherpt tussen degenen die actief zijn en degenen die te weinig sporten en bewegen. Er zijn blijvende investeringen in sport en bewegen nodig om een groter deel van de Nederlanders te bereiken en zo die kloof te dichten. Hiertoe is er de afgelopen maanden hard gewerkt aan een gezamenlijke inzet op rijksniveau om bewegen te stimuleren. Op 20 mei jl. heeft u het resultaat hiervan ontvangen met de brief ‘Nederland vitaal en in beweging’ (Kamerstukken II 2020/21, 32793, nr. 552). Vijf departementen zijn betrokken om te laten zien dat de beweegopgave in Nederland een gezamenlijk gedragen missie is. Het gaat hierbij over het betrekken van de sport bij de opgave om 75% van Nederland in 2040 aan de dagelijkse beweegnorm te laten voldoen.

Extracomptabele fiscale regelingen

Naast de in dit begrotingsartikel genoemde instrumenten, is er een fiscale regeling die betrekking heeft op dit beleidsterrein. Het betreft de Btw-vrijstelling voor sportclubs. De Minister van Financiën is hoofdverantwoordelijk voor de wetgeving en uitvoering van deze regeling en voor de budgettaire middelen. Voor een beschrijving van de regeling, de doelstelling, de ramingsgrond, een verwijzing naar de laatst uitgevoerde evaluatie en het beoogde jaar van afronding van de volgende evaluatie, wordt verwezen naar de bijlage bij de Miljoenennota ‘Toelichting op de Fiscale regelingen’.

Budgetflexibiliteit

Subsidies

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 164,2 miljoen is 97,6% juridisch verplicht in verband met de aangegane verplichtingen voor instellingssubsidies en (meerjarige) projectsubsidies. Het betreft onder meer de instellingssubsidies aan NOC*NSF, het Kenniscentrum sport en Mulier Instituut. Bij de projectsubsidies betreft het onder meer de subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties, topsportevenementen en de uitwerking van de deelakkoorden van het Sportakkoord.

Opdrachten

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 1,7 miljoen is 64,9% juridisch verplicht.

Inkomensoverdrachten

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 15,3 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de Stipendiumregeling en kostenvergoeding voor topsporters.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 3,0 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de bijdrage aan de Dopingautoriteit.

Bijdragen aan medeoverheden

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 195,4 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de Regeling specifieke uitkering stimulering sport en de Regeling specifieke uitkering voor lokale Sportakkoorden.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 3,5 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met een bijdrage aan de World Anti-Doping Agency (WADA) en Stichting Kansspelbelangen (STAK).

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Van het beschikbare budget voor 2022 van € 0,1 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met een bijdrage voortvloeiend uit de European Partial Agreement in Sports (EPAS).

4. Sport verenigt Nederland

Bijna de helft (53%) van de Nederlandse bevolking (4 jaar en ouder) voldoet aan de beweegrichtlijnen om zowel (matig) intensieve inspanning als spier- en botversterkende activiteiten te verrichten. Met name op het gebied van matig tot zwaar intensieve inspanningen wordt maar door een beperkt deel (57%) van de bevolking aan de normen voldaan. Voor spier- en botversterkende activiteiten is dit een stuk meer (85%). Voor zowel de gecombineerde norm als de beide onderdelen van die norm geldt dat in de afgelopen vier jaar een kleine maar stabiele groei te zien is van ongeveer vijf procentpunten.

De Nederlandse topsport is een groot goed en mondiaal wordt goed gepresteerd. De internationale medaillespiegel is een kernindicator om te monitoren hoe Nederland zich verhoudt ten opzichte van de beste topsportlanden ter wereld. Deze cijfers worden gepresenteerd voor Olympische- en Paralympische sporten. In de komend jaren komen er meer indicatoren die de maatschappelijke waarde van topsport in bredere zin laten zien.

Subsidies en opdrachten

SportakkoordMet het Sportakkoord worden samen met de sport, gemeenten, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties de handen ineengeslagen om de kracht van sport de komende jaren beter te kunnen benutten: om Nederland te verenigingen via sport en bewegen (Kamerstukken II 2017/18, 30234, nr. 185). In 2022 is via subsidies en opdrachten in totaal € 77,5 miljoen beschikbaar.

Vanuit de verschillende deelthema’s van het Sportakkoord wordt ingezet op:

Inclusief sporten De alliantie Sporten en bewegen voor iedereen is opgericht. Deze bestaat uit 10 partijen die allen een subsidie hebben gekregen voor de taken binnen de alliantie. Hierbij gaat het om het vergroten van de bewustwording bij sport- en beweegaanbieders, en om mensen die belemmeringen ervaren om te sporten/bewegen in mogelijkheden te gaan laten denken. De alliantie wordt voorgezeten door een onafhankelijk voorzitter die de taak verricht via een opdracht. Daarnaast lopen er verschillende projecten via subsidie, challenge of opdracht die erop gericht zijn om de ervaren belemmeringen van mensen weg te nemen. Hierbij gaat het om financiële en praktische belemmeringen. In 2022 is hiervoor € 4,3 miljoen beschikbaar.

Vaardig in bewegen Ook de komende jaren worden de Koningsspelen georganiseerd. Hiervoor is een projectsubsidie verstrekt tot en met editie 2023. Voor een gezonde leefstijl binnen het onderwijs loopt de huidige subsidiebijdrage aan Gezonde School door. Met de handreiking ‘Van jongs af aan vaardig in bewegen’ zet het Kenniscentrum Sport en Bewegen - samen met de betrokken stakeholders op Vaardig in bewegen - een product neer voor alle lokale eindgebruikers van sport en bewegen voor de jeugd. Met als doel het bieden van een handvat om praktisch aan de slag te gaan met instrumenten, methodieken, onderzoek en kennis op het thema Vaardig in bewegen. Verder wordt er bijgedragen aan beleid rond buitenspelen, onder andere partijen als de Cruijff- en Krajicek Foundation, Jantje Beton en kennisinstanties doen hieraan mee.

Daarnaast vindt inzet plaats op het Nationale Plan Zwemveiligheid 2020-2024. Dit plan heeft als doel om inwoners zwemvaardiger te maken, zwemomgevingen in Nederland veiliger te maken en inwoners zich bewuster te maken van risico's op verdrinking. Daarbij wordt ingezet op intensivering van maatregelen voor groepen met de hoogste risico’s en worden interventiepilots uitgevoerd om maatregelen te toetsen op toepasbaarheid, effectiviteit en bruikbaarheid. Het onderwerp sportblessurepreventie is geïntegreerd in het nieuwe onderzoeksprogramma sport waarbij de kennisbehoefte van de praktijk centraal staat. Deze kennisbehoefte moet bijdragen aan de missie om het aantal blessures en de duur hiervan terug te dringen. Aanvullend op deze kennis wordt de aard en omvang van sportblessures gedetailleerd gemonitord. In dit thema is er specifieke aandacht voor de relatie tussen hersenletsel en sport.In 2022 is hiervoor € 1,9 miljoen beschikbaar.

Positieve sportcultuurDe ambitie is dat iedereen overal met plezier, veilig, eerlijk en zorgeloos kan sporten. Het creëren van een positieve sportcultuur en het zo veel als mogelijk voorkomen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag vraagt om aandacht van iedereen. Daar hoort ondersteuning van bestuurders, sportclubs, trainers, ouders, arbitrage en verzorgers bij. Dit alles met als doel het plezier in sport te vergroten en iedereen langer aan de sport te binden en de kans te vergroten dat mensen ook op latere leeftijd actief blijven binnen een sportvereniging als sporter en als vrijwilliger. In 2022 is hiervoor € 4,6 miljoen beschikbaar.

Vitale sportaanbieders Er is een subsidie aan NOC*NSF verstrekt, die zich richt op het versterken van de organisatiegraad van de sportsector en op het versterken van lokale sportaanbieders. Sportaanbieders kunnen hierbij ondersteunende diensten afnemen die aansluiten bij de eigen behoefte, bijvoorbeeld opleidingen om technisch-, bestuurlijk-, en vrijwillig kader te versterken. Daarnaast loopt er een subsidie gericht op het versterken van bonden via de Impuls Versterken bonden en de extra uitbreiding van de buurtsportcoach gericht op ondersteuning van sportaanbieders. Ook wordt er budget aangewend om de sector te helpen bij de uitvoering van een plan om de arbeidsmarkt in de sport te versterken. In 2022 is hiervoor € 14,4 miljoen beschikbaar.

Topsport die inspireert Topsport kan vele Nederlanders op veel manieren inspireren. Topsport en topsportprestaties hebben maatschappelijke waarde en deze waarde wordt in het landelijke topsportbeleid het centrale uitgangspunt. Met de sport, gemeenten, overheid, media en bedrijfsleven wordt vanuit een gezamenlijke aanpak gewerkt aan het zichtbaar maken en vergroten van de maatschappelijke waarde van topsport. VWS stelt in totaal € 41,5 miljoen beschikbaar voor een optimaal topsportklimaat in Nederland, waarin we oog hebben voor het verantwoord organiseren van topsport, waardering voor het brede scala aan Nederlandse topsportprestaties en de maatschappelijke waarde van topsport.

De rijksoverheid wil meer maatschappelijke waarde uit topsportevenementen halen door onder meer het bereik te vergroten en de evenementen verantwoord te organiseren (Kamerstukken II 2020/21, 30234 nr. 257). Daarvoor werken we nauw samen met sportbonden, provincies en gemeenten. We zetten daarbij een aantal concrete beleidsinstrumenten in: het Coördinatie- en Informatiepunt Topsportevenementen, de ontwikkeling van een onderzoeks- en innovatieprogramma, de ontwikkeling van een Maatschappelijk activatieprogramma en een subsidieregeling voor de organisatie van topsportevenementen. Hiervoor is 10,8 miljoen euro per jaar beschikbaar.

Duurzame en toegankelijke sportaccommodatiesHet rijk zet zich met gemeenten in om sportaccommodaties te verduurzamen en beter toegankelijk te maken. De subsidieregeling Stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties loopt door. Sportaanbieders (sportverenigingen, stichtingen en andere niet-winstbeogende investeerders in sportaccommodaties) kunnen een subsidie aanvragen van 20% voor de bouw of het onderhoud van sportaccommodaties of voor de aanschaf of het onderhoud van sportmaterialen. Hierbij is er een mogelijkheid tot een aanvullende subsidie van 10% voor investeringen in duurzaamheid, veiligheid, toegankelijkheid en circulariteit van sportaccommodaties. In 2022 is via subsidies en opdrachten in totaal € 76,8 miljoen beschikbaar.

Kennis en innovatie sportbeleidHet programma sportinnovator loopt door tot en met 2022. VWS wil de inzet van het sport onderzoek hierop aansluiten. Hiertoe wordt een beperkt aantal missies in het sportonderzoek gesteund waarbij het de intentie is met het sportonderzoek de eerste stappen te zetten op weg naar een geïntegreerd programma voor sportonderzoek en innovatie vanaf 2023. Hiervoor is € 3 miljoen beschikbaar voor de periode tot en met 2022. De VWS middelen voor het verder brengen van het sportonderzoek worden in partnerschap met ZonMw en NOC*NSF ingezet.

Daarnaast wordt ingezet op het valideren van kansrijke sport- en beweeg interventies en op het borgen en verspreiden van beschikbare kennis via het Kenniscentrum en Kennisportal sport.

Het Mulier Instituut, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) krijgen subsidie om de monitoring van indicatoren in de sport uit te voeren. Het Mulier Instituut, het RIVM, het Kenniscentrum Sport en Bewegen, NOC*NSF en VSG zijn vertegenwoordigd in een consortium dat de monitoring van het sportakkoord verzorgt.

In totaal is voor kennissubsidies en -opdrachten € 11,7 miljoen beschikbaar in 2022.

Inkomensoverdrachten

Financiële voorziening topsporters Het Fonds voor de Topsporter verzorgt het uitkeren van een stipendium aan A- en High Potential topsporters die financieel gezien niet - via zijn/haar sport, dan wel op een andere manier - in zijn/haar levensonderhoud kunnen voorzien. Zo kunnen zij zich volledig richten op hun sportcarrière. Het Fonds voor de Topsporter zorgt daarnaast voor het uitkeren van kostenvergoedingen aan topsporters. VWS stelt hiervoor in totaal € 15,3 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Dopingautoriteit Voor het tegengaan van dopinggebruik wordt aan de Dopingautoriteit een bijdrage beschikbaar gesteld. Hiervoor is € 3,0 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan medeoverheden

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties Onder voorwaarden konden gemeenten, sportverenigingen en

sportstichtingen tot 2019 de BTW die aan hen in rekening werd gebracht bij investeringen in sportaccommodaties en sportmaterialen in aftrek brengen. Door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie is bovenstaande mogelijkheid tot aftrek aangepast. De ‘Regeling specifieke uitkering stimulering sport’ beoogt daarom de ontwikkeling en instandhouding van sportaccommodaties en de aanschaf van sportmaterialen door gemeenten te stimuleren, daar waar de mogelijkheid tot btw-aftrek is vervallen. De regeling is gestoeld op de uitgangswaarden van de mogelijkheden die er tot 1 januari 2019 waren om de btw af te trekken. In totaal is in 2022 hiervoor € 185,3 miljoen beschikbaar.

Sportakkoord Lokale en/of regionale sportakkoorden zijn het aangewezen instrument om de ambities uit het Nationaal Sportakkoord te realiseren. In een lokaal sportakkoord maken partijen afspraken welke ambities op het gebied van sport en bewegen er binnen hun gemeenten zijn en hoe ze deze willen bereiken. Over lokale en regionale akkoorden is in het Nationaal Sportakkoord het volgende opgenomen: VWS, VSG/VNG en NOC*NSF stellen daarbij hun kennis en ondersteuning beschikbaar. Gemeenten kunnen voor het uitvoeren van het sportakkoord aanspraak maken op uitvoeringsbudget. Dit kan worden besteed aan een of meer thema's van het sportakkoord (de gemeenten zijn hier vrij in). Hoeveel budget er beschikbaar is voor een gemeente hangt af van het inwoneraantal op 1 januari 2019. De budgetten liggen tussen de € 10.000 en € 200.000. In 347 gemeenten is men bezig met een lokaal sportakkoord. In totaal is in 2022 hiervoor € 10,2 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Jaarlijks wordt een bijdrage beschikbaar gesteld voor de kosten die de World Anti Doping Agency (WADA) aan de deelnemende landen doorberekend. Daarnaast vindt als gevolg van een wijziging van de Wet op de Kansspelen een compensatie richting de Stichting Kansspelbelangen (STAK) plaats. In totaal is € 3,5 miljoen beschikbaar.

Ontvangsten

De ontvangsten in 2022 betreffen voornamelijk terugbetalingen door gemeenten als gevolg van de vaststellingen op de ‘Regeling specifieke uitkering stimulering sport’ 2020. Daarnaast worden ontvangsten verwacht van niet volledig uitgeputte subsidies. In totaal worden de ontvangsten geraamd op € 15,7 miljoen.