Base description which applies to whole site

3.4 Beleidsartikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Tabel 16 Budgettaire gevolgen van beleid art. 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

15.589.989

‒ 238.307

15.351.682

    

Uitgaven

4.202.006

‒ 95.454

4.106.552

    

Subsidies (regelingen)

3.093.685

‒ 129.427

2.964.258

Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI)

59.414

‒ 1.060

58.354

Hernieuwbare Energietransitie (HER+)

25.419

5.803

31.222

Energie-efficiency

984

274

1.258

Green Deals

56

‒ 47

9

Demonstratieregeling Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+)

64.486

‒ 3.092

61.394

Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS)

2.672

‒ 1.276

1.396

Projecten Klimaat en Energieakkoord

2.740

‒ 554

2.186

SDE

269.500

‒ 54.947

214.553

SDE+

666.946

‒ 19.080

647.866

SDE++

532.965

‒ 600

532.365

Aardwarmte

38.593

‒ 800

37.793

ISDE-regeling

500.357

‒ 13.715

486.642

Carbon Capture Storage (CCS)

4.510

 

4.510

Hoge Flux Reactor

5.610

‒ 170

5.440

Caribisch Nederland

17.793

1.041

18.834

Overige subsidies

32.639

‒ 3.784

28.855

Opschalingsinstrument waterstof

52.400

32

52.432

Maatregelen voor CO2-reductie

615

 

615

Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE)

302

1.429

1.731

IPCEI waterstof

177

 

177

Vulmaatregelen gasopslag

104.746

‒ 3.696

101.050

MIEK

5.284

‒ 4.206

1.078

Schadeafhandeling mijnbouw Limburg

3.528

‒ 2.704

824

Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS)

6.100

‒ 1.171

4.929

NGF-project NieuweWarmteNu!

35.551

‒ 16.742

18.809

Tegemoetkoming energieprijzen 2022

1.000

 

1.000

Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023

224.336

76.664

301.000

Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten

59.853

‒ 19.853

40.000

Tegemoetkoming blokaansluitingen

225.880

‒ 2.760

223.120

Investeringen waterstofbackbone

33.751

749

34.500

NGF - project Circulaire zonnepanelen

21.768

‒ 5.284

16.484

Kwaliteitsbudget energieprojecten

14.700

‒ 14.600

100

Subsidie project Djewels

26.000

‒ 18.498

7.502

Correctieregeling duurzame warmte

31.130

‒ 8.683

22.447

Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten

21.880

‒ 18.097

3.783

    

Leningen

24.370

5.284

29.654

Lening EBN

24.000

 

24.000

Lening InvestNL

370

 

370

Leningen NGF - project Circulaire zonnepanelen

0

5.284

5.284

    

Opdrachten

104.731

‒ 8.490

96.241

Onderzoek mijnbouwbodembeweging

4.439

54

4.493

SodM onderzoek

2.247

228

2.475

Uitvoeringsagenda klimaat

105

254

359

Klimaat mondiaal

886

1.130

2.016

Onderzoek en opdrachten

16.938

‒ 277

16.661

Programma Opwek Energie op Rijksvastgoed (OER)

8.896

‒ 2.000

6.896

Energiehulp Oekraïne

29.500

 

29.500

Projecten Kernenergie

41.720

‒ 7.879

33.841

    

Bijdrage aan agentschappen

176.486

‒ 3.888

172.598

Bijdrage RVO.nl

146.180

‒ 1.513

144.667

Bijdrage RDI

7.835

‒ 1.649

6.186

Bijdrage NEa

16.104

 

16.104

Bijdrage KNMI

2.792

 

2.792

Bijdrage NVWA

1.018

‒ 118

900

Bijdrage RIVM

87

‒ 87

0

Bijdrage RWS

2.470

‒ 521

1.949

    

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

169.177

‒ 6.087

163.090

Doorsluis COVA-heffing

111.000

‒ 9.000

102.000

TNO kerndepartement

55.992

2.913

58.905

TNO SodM

2.185

 

2.185

    

Bijdrage aan medeoverheden

596.538

2.854

599.392

Uitkoopregeling

1.055

132

1.187

Regeling toezicht energiebesparingsplicht

13.610

‒ 401

13.209

Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden

581.873

3.123

584.996

    

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

37.019

180

37.199

Nuclear Research Group (NRG)

20.199

 

20.199

Internationale contributies

16.681

319

17.000

PBL Rekenmeesterfunctie

139

‒ 139

0

    

Storting begrotingsreserve

0

44.120

44.120

Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie

0

44.120

44.120

    

Ontvangsten

2.586.354

76.854

2.663.208

Ontvangsten COVA

111.000

 

111.000

Opbrengst heffing ODE (SDE++)

5.000

 

5.000

Ontvangsten zoutwinning

2.511

 

2.511

Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie

1.218.529

 

1.218.529

ETS-ontvangsten

900.000

 

900.000

Diverse ontvangsten

288.457

76.854

365.311

Opbrengsten tenders Wind op Zee

60.857

 

60.857

Tabel 17 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

15.589.989

‒ 238.307

15.351.682

waarvan garantieverplichtingen

0

 

0

waarvan overige verplichtingen

15.589.989

‒ 238.307

15.351.682

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit in de Ontwerpbegroting 2024 was 49%, ofwel 51% van het beschikbare kasbudget was al juridisch verplicht. 48% van het budget was bestuurlijk gebonden en 1 % beleidsmatig gereserveerd. Met de mutaties van de 1e en 2e suppletoire begrotingen stijgt het percentage juridisch verplicht naar 98%: het resterende budget is vrijwel geheel bestuurlijk gebonden, bijvoorbeeld door de afspraak dat onbesteed gebleven middelen binnen het SDE-domein in de begrotingsreserve Duurzame energie en klimaattransitie gestort moeten worden.

Toelichting

Verplichtingen

De wijziging in de verplichtingenstand bij de 2e suppletoire begroting is het saldo van verhogingen en verlagingen van diverse verplichtingenbudgetten. De wijziging behorende tot deze suppletoire begroting betreft ‒ € 238,3 mln. De belangrijkste verplichtingenmutaties zijn:

  • Demonstratieregeling Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) (- € 91,1 mln): het verplichtingenbudget voor de maatregel voor vergassingsprojecten uit het Klimaatfonds1, die via het instrument de DEI+ uitgevoerd wordt, wordt fors naar beneden bijgesteld in de begroting van 2024. Er heeft dit jaar een deelopenstelling in de DEI+-regeling plaatsgevonden voor projecten die zich richten op het demonstreren en opschalen van vergassingstechnologie. Voor deze openstelling was dit jaar € 110 mln beschikbaar. De openstelling is eind augustus gesloten en de projecten die in aanmerking komen hebben meer voorbereidingstijd nodig dan eerder werd voorzien. Hierdoor zal een fors deel van het verplichtingenbudget dit jaar niet worden gebruikt.

  • SDE + (- € 29,9 mln) zie toelichting bij de uitgaven.

  • SDE ++ (- € 61,3 mln): dit betreft diverse mutaties waarmee tekorten binnen het SDE-domein worden opgelost en waarmee het restant van de meevaller in 2024 in de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie wordt gestort.

  • NGF-project NieuweWarmteNu!: zie toelichting bij de uitgaven.

  • Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023 (€ 76,7 mln): zie toelichting bij de uitgaven.

  • Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten (- € 19,9 mln): zie toelichting bij de uitgaven.

  • Kwaliteitsbudget energieprojecten (- € 24,9 mln): zie toelichting bij de uitgaven. Het verschil tussen de kas- en verplichtingenbudgetten wordt hier veroorzaakt doordat overtollige verplichtingenruimte wordt afgeboekt.

  • Energiecoöperaties en burgerbetrokkenheid energietransitie (-€ 16,0 mln): verplichtingen die oorspronkelijk in 2024 aangegaan zouden worden vinden geen doorgang. Vandaar dat deze middelen worden afgeboekt.

  • Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten (- € 18,1 mln): zie toelichting bij de uitgaven.

  • Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden (- € 24,9 mln): via de tijdelijke regeling ‘capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid’ (CDOKE) is er € 19,9 mln additioneel toegekend aan de provincies voor het werk dat zij doen om de doorontwikkeling van kansrijke energiehub-initiatieven (€ 18,1 mln) te faciliteren en voor het opzetten van pilots toekomstbestendige bedrijventerreinen (€ 2,8 mln). Daarnaast is een storting in de BTW-compensatiefonds gedaan van totaal € 3,9 mln. Verder is er € 40,2 mln aan onderuitputting op het verplichtingenbudget afgeboekt.

Uitgaven

Subsidies

SDE

Uit de prognoses van RVO blijkt dat er binnen het SDE-domein minder wordt uitgegeven op de SDE dan oorspronkelijk was geraamd. Conform de systematiek van het SDE-domein wordt onderuitputting afgestort in de reserve duurzame energie. Dit is na het dekken van tekorten binnen de ISDE (niet-klimaatfondsdeel) en HER+.

SDE+

Uit de prognoses voor de diverse SDE+-uitgaven blijkt dat er per saldo onderuitputting optreedt, dit komt met name door onderuitputting op het flankerend beleid. Conform de systematiek van het SDE-domein wordt onderuitputting afgestort in de reserve duurzame energie. Dit is na het dekken van tekorten binnen de ISDE (niet-klimaatfondsdeel) en HER+.

ISDE

Uit prognoses van RVO blijkt dat er voor het klimaatfonds deel van de ISDE dit jaar waarschijnlijk minder wordt uitgegeven dan dat er gebudgetteerd stond omdat er minder aanvragen zijn gedaan dan oorspronkelijk verwacht was. Daarom wordt er € 13,7 mln aan budget afgeboekt.

NGF-project NieuweWarmteNu!

Het budget voor het NGF-project NieuweWarmteNu! wordt naar beneden bijgesteld in de begroting van 2024. Er worden minder voorschotten uitbetaald dan eerder werd voorzien. De oorzaak hiervan is dat projecten zijn vertraagd en daardoor achterlopen met het maken van kosten die worden gesubsidieerd.

Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023

Zie ook de toelichting onder het kopje ‘diverse ontvangsten’. Met ingang van 2024 is het prijsplafond niet meer van kracht. Leveranciers leveren maandelijks nog jaar- en eindnota’s aan, zodat RVO de definitieve prijsplafondkortingen kan verrekenen met het door de leverancier ontvangen subsidievoorschot. Dit leidt in sommige gevallen tot ontvangsten en in andere gevallen tot uitgaven. Op basis van de laatste raming van RVO wordt er in 2024 een tegenvaller in de uitgaven van € 77 mln en een meevaller in de ontvangsten van € 77 mln verwacht.

Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten

De laatste prognose van RVO leert dat er gerekend wordt op nog ongeveer € 9,6 mln aan betalingen voor het einde van het jaar. Daarmee zullen de totale uitgaven voor dit jaar op circa € 40 mln uitkomen. Om die reden is € 19,8 mln afgeboekt.

Kwaliteitsbudget energieprojecten

Met amendement, Kamerstuk 36 410 XIII, nr. 27, is in totaal € 25 mln vrijgemaakt voor een kwaliteitsbudget dat bijdraagt aan het herstellen en versterken van de ecologie en landschapskwaliteit bij en rondom projecten voor hernieuwbare energie op land. Dit jaar wordt er € 14,6 mln via een Decentrale Uitkering (DU) overgeheveld naar het gemeente- en provinciefonds. De resterende € 10,3 mln wordt in 2025 overgeheveld. De RES regio’s kunnen dit budget dan inzetten bij projecten voor hernieuwbare energie op land. Omdat dit een overheveling betreft wordt dit volgens de reguliere begrotingssystematiek zichtbaar als een negatieve mutatie op het budget en niet als gerealiseerde uitgaven. 

Subsidie project Djewels

De definitieve goedkeuring van het project Djewels vindt later plaats dan oorspronkelijk gepland. Hierdoor wordt er afgeweken van het initiële betaalritme en is de subsidiebehoefte in 2024 lager dan gepland.

Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten

Vanuit het budget voor de efficiëntere benutting van elektriciteitsnetten worden er middelen overgeheveld naar ‘Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden’ (€ 18,1 mln). Vanuit dit budget worden deze middelen ingezet voor de tijdelijke regeling CDOKE. Via deze regeling worden middelen aan provincies beschikbaar gesteld voor een programmatische uitvoeringsaanpak, het aanstellen van hubregisseurs, advies, selecteren van kansrijke initiatieven en samenwerking met gemeenten en netbeheerders. Omdat dit een overheveling betreft wordt dit volgens de reguliere begrotingssystematiek zichtbaar als een negatieve mutatie op het budget en niet als gerealiseerde uitgaven. 

Stortingen begrotingsreserve

Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie

Conform de systematiek binnen het SDE-domein wordt verwachte onderuitputting op de regelingen gestort in de reserve duurzame energie en klimaattransitie. 

Ontvangsten

Diverse ontvangsten

Deze mutatie in de begroting heeft betrekking op de ontvangsten op het Tijdelijk prijsplafond voor energie kleinverbruikers 2023. Met ingang van 2024 is het prijsplafond definitief niet meer van kracht. Leveranciers leveren maandelijks nog steeds jaar- en eindnota’s aan, zodat RVO de definitieve prijsplafondkortingen kan verrekenen met het door de leverancier ontvangen subsidievoorschot. Dit leidt in sommige gevallen tot ontvangsten en in andere gevallen tot uitgaven. Uit de laatste raming van RVO blijkt dat er in 2024 ruim € 76 mln meer terugbetaald moet worden door energiebedrijven aan RVO dan eerder werd verwacht. Deze ontvangsten worden ingezet ter dekking van de hogere uitgaven in 2024.

Toelichting op de begrotingsreserves

Tabel 18 Begrotingsreserve Duurzame energie en klimaattransitie (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2024

5.773,4

+ Geraamde storting

44,1

– Geraamde onttrekking

‒ 1.218,5

Stand (raming) per 31/12/2024

4.599,0

De begrotingsreserve voor duurzame energie en klimaattransitie is bestemd voor onbesteed gebleven middelen als gevolg van lagere SDE-subsidiebedragen door prijsfluctuaties, vertraging of het niet doorgaan van projecten waaraan subsidie is toegekend op basis van de SDE, de SDE+, de SDE++, de HER+ of de ISDE. Via de reserve blijven deze middelen ook in de toekomst beschikbaar voor het stimuleren van hernieuwbare energieproductie of CO2-reductie. In 2024 zal in totaal € 1218,5 mln aan de begrotingsreserve onttrokken worden als gevolg van:

  • Bij de Startnota van het kabinet Rutte-III is besloten € 1.700 mln verspreid over meerdere jaren aan de reserve te onttrekken en toe te voegen aan het meerjarig voor de SDE++ beschikbare budget. Voor 2024 gaat het om een bedrag van € 400 mln.

  • Daarnaast wordt € 4,2 mln onttrokken ter financiering van de kasgevolgen van het amendement-Sienot over de ophoging van de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) naar € 100 mln.

  • Ter financiering van een aantal door de Kamer aangenomen amendementen bij de begrotingsbehandeling 2024 wordt in totaal € 175 mln (onbestede middelen Porthos-lening) aan de reserve onttrokken.

  • Ter dekking van de kosten van de nadeelcompensatie kolencentrales wordt € 497,1 mln aan eerder in de reserve gestorte middelen weer aan de reserve onttrokken.

  • Om de hogere bevoorschotting aan TenneT op de subsidie voor de aanleg van het net op zee te dekken wordt in 2024 € 22 mln aan de reserve onttrokken.

  • Om het tekort op de continuering van de HER+ via de DEI+ te dekken wordt € 7,2 mln aan de reserve onttrokken.

  • Ter dekking van het tekort op de SDE wordt er € 113 mln onttrokken uit de reserve.

Daarnaast wordt in 2024 € 44,1 mln gestort in de reserve, dit is gebaseerd op het saldo van mee- en tegenvallers binnen de SDE (+(++)), HER+ en ISDE.

Tabel 19 Begrotingsreserve Aardwarmte (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2024

18,0

+ Geraamde storting

 

– Geraamde onttrekking

‒ 0,2

Stand (raming) per 31/12/2024

17,8

De begrotingsreserve voor de garantieregeling Aardwarmte is bedoeld om het budget voor het mogelijk uitbetalen van verliesdeclaraties meerjarig in te kunnen zetten en een eventuele mismatch in de tijd tussen inkomsten (premies) en uitgaven (verliesdeclaraties) op te vangen. Om gebruik te kunnen maken van de garantieregeling Aardwarmte betalen marktpartijen een kostendekkende premie aan de uitvoerder van de regeling (RVO.nl) die wordt gestort in de begrotingsreserve. In 2024 zijn er geen garanties verstrekt en dus ook geen provisies ontvangen. De onttrekking betreft de kosten die RVO maakt voor de uitvoering van de regeling.

Tabel 20 Begrotingsreserve aan ECN verstrekte leningen (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2024

6,6

+ Geraamde storting

 

– Geraamde onttrekking

 

Stand (raming) per 31/12/2024

6,6

De middelen in de begrotingsreserve risicopremie NRG zullen worden aangesproken als de Nuclear Reseach Group (NRG) – al dan niet tijdelijk of gedeeltelijk – niet kan voldoen aan de terugbetalingsverplichtingen volgens de afgesloten leningsovereenkomst.

1

Ontwerp-Meerjarenprogramma Klimaatfonds 2025 | Rapport | Rijksoverheid.nl

Licence