Ontwerpbegroting t (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB (2) | Vastgestelde begroting t (3) = (1) + (2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4) | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Verplichtingen | 204.125 | 0 | 204.125 | 8.902 | 213.027 | 76.107 | 25.292 | 57.381 | 47.069 | 22.337 |
Uitgaven | 118.833 | 0 | 118.833 | ‒ 34.961 | 83.872 | ‒ 6.484 | 94.479 | 49.597 | ‒ 345 | 72.578 | |
17.1 | Luchtvaart | 118.833 | 0 | 118.833 | ‒ 34.961 | 83.872 | ‒ 6.484 | 94.479 | 49.597 | ‒ 345 | 72.578 |
Opdrachten | 35.787 | 0 | 35.787 | ‒ 15.016 | 20.771 | 3.948 | 21.770 | 957 | 1.449 | 11.693 | |
Caribisch Nederland | 231 | 0 | 231 | 164 | 395 | 0 | 0 | 0 | 0 | 465 | |
NGF Project - Luchtvaart in Transitie | 180 | 0 | 180 | 30 | 210 | 220 | 220 | 220 | 106 | 3.449 | |
GIS-4 regeling | 18.953 | 0 | 18.953 | ‒ 16.695 | 2.258 | ‒ 510 | 17.205 | 0 | 0 | 0 | |
Programma Omgeving Luchthaven Schiphol | 4.193 | 0 | 4.193 | 411 | 4.604 | 400 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Luchtruim Regio Luchthaven | 2.076 | 0 | 2.076 | ‒ 173 | 1.903 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.489 | |
Luchtruimherziening | 1.333 | 0 | 1.333 | 0 | 1.333 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.118 | |
KF: Luchtvaartverkeer energie | 165 | 0 | 165 | 252 | 417 | 139 | 100 | 100 | 100 | 100 | |
KF: Alcohol-to-jet en Duurzame Luchtvaartbrandstoffen | 100 | 0 | 100 | ‒ 100 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opdrachten | 8.556 | 0 | 8.556 | 1.095 | 9.651 | 3.599 | 4.245 | 637 | 1.243 | 5.072 | |
Subsidies (regelingen) | 79.345 | 0 | 79.345 | ‒ 21.728 | 57.617 | ‒ 11.276 | 71.838 | 47.919 | ‒ 2.407 | 57.887 | |
Tarieven Bonaire | 474 | 0 | 474 | 386 | 860 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Omploegen graanresten | 0 | 0 | 0 | 1.500 | 1.500 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
NGF-project Luchtvaart in transitie | 75.773 | 0 | 75.773 | ‒ 22.773 | 53.000 | ‒ 14.836 | 53.588 | 26.600 | ‒ 10.200 | 19.142 | |
Subsidie Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS) | 1.153 | 0 | 1.153 | 0 | 1.153 | 0 | 0 | 0 | 0 | 199 | |
KF - Alcohol-to-jet | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.000 | 8.500 | 12.091 | 3.978 | 23.250 | |
KF - Duurzame luchtvaartbrandstoffen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.500 | 5.750 | 7.225 | 1.812 | 14.988 | |
KF - Aandrijftechnologieën | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 2.000 | 0 | 0 | |
Overige subsidies | 1.945 | 0 | 1.945 | ‒ 841 | 1.104 | 60 | 4.000 | 4.003 | 2.003 | 308 | |
Bijdrage aan agentschappen | 1.667 | 0 | 1.667 | 389 | 2.056 | 844 | 871 | 721 | 613 | 1.143 | |
Bijdrage aan agentschap RWS | 523 | 0 | 523 | ‒ 189 | 334 | ‒ 78 | 3 | 3 | 3 | 59 | |
Bijdrage aan agentschap KNMI | 29 | 0 | 29 | 1 | 30 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan agentschap RVO | 763 | 0 | 763 | 89 | 852 | 518 | 468 | 318 | 210 | 684 | |
Bijdrage aan agentschap RIVM | 152 | 0 | 152 | 178 | 330 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan agentschap RWS (Caribisch Nederland) | 200 | 0 | 200 | ‒ 190 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan agentschap RVO (NGF) | 0 | 0 | 0 | 500 | 500 | 400 | 400 | 400 | 400 | 400 | |
Bijdrage aan medeoverheden | 0 | 0 | 0 | 1.427 | 1.427 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage Caribisch Nederland | 0 | 0 | 0 | 1.427 | 1.427 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 1.627 | 0 | 1.627 | 0 | 1.627 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.625 | |
ICAO (HGIS) | 1.455 | 0 | 1.455 | 0 | 1.455 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.455 | |
Overige bijdragen | 172 | 0 | 172 | 0 | 172 | 0 | 0 | 0 | 0 | 170 | |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 407 | 0 | 407 | ‒ 33 | 374 | 0 | 0 | 0 | 0 | 230 | |
Overige bijdragen | 407 | 0 | 407 | ‒ 33 | 374 | 0 | 0 | 0 | 0 | 230 | |
Ontvangsten | 13.311 | 0 | 13.311 | 1.141 | 14.452 | 0 | 0 | 0 | 0 | 575 | |
Ontwerpbegroting t (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB (2) | Vastgestelde begroting t (3) = (1) + (2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4) | Mutaties 2026 | Mutaties 2027 | Mutaties 2028 | Mutaties 2029 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 204.125 | 0 | 204.125 | 8.902 | 213.027 | 76.107 | 30.292 | 67.381 | 52.069 |
waarvan garantieverplichtingen | 62.8001 | 0 | 62.800 | 10.500 | 73.300 | ‒ 100 | 8.200 | 65.700 | 53.300 |
waarvan overige verplichtingen | 141.325 | 0 | 141.325 | ‒ 1.598 | 139.727 | 76.207 | 22.092 | 1.681 | ‒ 1.231 |
Toelichting
In aansluiting op de ontwerpbegrotingen en de Voorjaarsnota worden ook de mutaties voor het jaar t+5 opgenomen in de tabel budgettaire gevolgen van beleid van de 1ste suppletoire begrotingen. Dit betreft de extrapolatie van de begroting – het toevoegen van het jaar t+5 – en vervolgens de mutaties van t+5 die tijdens de voorjaarsbesluitvorming zijn verwerkt. In onderstaande toelichtingen wordt de extrapolatie van de begroting buiten beschouwing gelaten.
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget is in 2025 verhoogd met € 8,9 miljoen en in totaal voor 2026 t/m 2030 met € 228,2 miljoen. Dit komt met name door de volgende mutaties:
GIS-4 regeling: Vanwege de vertraging in de GIS-4 regeling die onder Uitgaven besproken wordt, is er € 15,7 miljoen aan verplichtingen van 2025 naar 2026 geschoven.
Luchtvaart in Transitie: Het verplichtingenbudget van de subsidie Luchtvaart in Transitie is in 2025 opgehoogd met in totaal € 28,3 miljoen. Dit komt met name door:
– Een verhoging van het verplichtingenbudget met € 34,3 miljoen in 2025 dankzij onder Uitgaven genoemd opvragen van het voorwaardelijk deel voor de HAPSS subsidieregeling.
– Ook is er naast kasbudget, zoals onder Uitgaven wordt toegelicht, verplichtingenbudget geschoven om de voorschotten beter te verspreiden over de looptijd van de subsidie. Er wordt budget van 2025 (€ 8,9 miljoen), 2029 (€ 2,9 miljoen) en 2030 (€ 13,5 miljoen) naar 2026 (€ 20,7 miljoen), 2027 (€ 4,2 miljoen) en 2028 (0,4 miljoen) geschoven.
– Daarnaast is het verplichtingenbudget in 2025 met € 3,4 miljoen opgehoogd, dit zijn verplichtingen die in 2024 niet meer aangegaan zijn en nu in 2025 verplicht worden.
Alcohol-to-jet: Het opstellen van de regelingen voor het Klimaatfonds project Alcohol-to-jet duurt langer dan verwacht. Er is daarom € 10,0 miljoen aan verplichtingenbudget van 2025 naar 2026 verschoven, zodat de subsidies in 2026 vastgelegd kunnen worden.
Duurzame luchtvaartbrandstoffen: In 2025 is € 10,0 miljoen van het verplichtingenbudget van het Klimaatfonds project Duurzame luchtvaartbrandstoffen verschoven naar 2026, omdat het opstellen van de subsidieregeling gecompliceerder is dan verwacht. De subsidies zullen naar verwachting in 2026 vastgelegd worden.
Elektrisch taxiën: Vanwege de ontvangen middelen voor elektrisch taxiën vanuit de aanvullende post bij het Ministerie van Financiën, is er ook verplichtingenbudget ontvangen. Dit verplichtingenbudget (€ 10,0 miljoen) is volledig naar 2025 geschoven.
Garantieverplichting LVNL: Voor de veilige afhandeling van het luchtverkeer in het Nederlandse luchtruim beheert LVNL vitale luchtvaartinfrastructuur. Dit betekent dat LVNL voortdurend moet investeren om de continuïteit van de dienstverlening te waarborgen door systemen die het einde van de levensduur bereiken tijdig te vervangen.
Daarnaast investeert LVNL in nieuwe en innovatieve technologie, zodat LVNL niet alleen betrouwbare luchtverkeersleiding kan blijven geven, maar ook in de toekomst kan blijven voldoen aan de eisen en wensen die nationale en internationale partijen stellen aan de dienstverlening van LVNL. Hiervoor is een jaarlijks leningenplafond ingesteld. LVNL kan bij het ministerie van Financiën leningen aangaan voor een bedrag van maximaal € 64,8 miljoen in 2025. IenW stelt zich garant voor deze leningen.
Het resterende bedrag wordt verklaard door de hieronoder toegelichte mutaties onder Uitgaven.
Uitgaven
– 1 Luchtvaart
Opdrachten Luchtvaart
Het opdrachtenbudget is in 2025 met € 15,0 miljoen verlaagd en in totaal voor 2026 t/m 2030 met € 33,4 miljoen verhoogd. Dit komt met name door de volgende mutaties:
Luchtvaart in Transitie: Het budget van Luchtvaart in Transitie is herverdeeld van apparaat naar opdrachten omdat er minder budget bij personele uitgaven nodig is. Er zal minder ingehuurd worden, in lijn met kabinetsbeleid, dan oorsprongelijk geraamd. Er zullen daardoor meer opdrachten verstrekt worden. Hierdoor is er in 2025 € 0,1 miljoen overgeboekt naar het opdrachtenbudget. Daarnaast is er verdeeld over de periode van 2026 t/m 2030 nog € 3,9 miljoen overgeboekt naar het opdrachtenbudget.
GIS-4 regeling: Het beoordelen van aanvragen en het uitvoeren van de vierde gevelisolatieregeling (GIS-4) duurt langer dan gepland. Daarom is er budget uit 2025 (€ 16,7 miljoen) naar 2027 geschoven. Vanuit 2026 is er € 0,5 miljoen extra doorgeschoven naar 2027.
Overige opdrachten: De mutaties van overige opdrachten hebben met name betrekking op de volgende 2 mutaties:
– Prijsbijstelling: In 2025 is het opdrachtenbudget opgehoogd met € 2,9 miljoen en in de periode 2026 t/m 2030 is het opdrachtenbudget met totaal € 10,1 miljoen verhoogd voor prijsontwikkelingen via de prijsbijstelling.
– Programmabudgetten: Het opdrachtenbudget is in zowel 2026 als 2027 met € 4,7 miljoen verhoogd om taken uit te kunnen voeren. Met de verhoging kunnen knelpunten in 2026 en 2027 worden opgelost. Dit budget wordt ingezet voor diverse luchtvaartonderwerpen. De dekking komt uit verschillende begrotingsposten op HXII.
– HXII opgave: Voor de dekking van de HXII opgave is het opdrachtenbudget in 2025 met € 1,4 miljoen verlaagd en in de periode van 2026 t/m 2030 cumulatief met € 8,3 miljoen.
Subsidies Luchtvaart
Het subsidiebudget is in 2025 verlaagd met € 21,7 miljoen en in totaal voor 2026 t/m 2030 met € 62,9 miljoen verhoogd. Dit komt met name door de volgende mutaties:
Luchtvaart in Transitie: Het subsidiebudget voor Luchtvaart in Transitie is in 2025 verlaagd met € 22,8 miljoen. In de jaren 2026 t/m 2030 is het budget met in totaal € 54,8 miljoen opgehoogd.
– Het subsidiebudget voor Luchtvaart in Transitie is in 2025 opgehoogd met € 6,1 miljoen en in 2026 en 2027 met cumulatief € 28,2 miljoen verhoogd. Dit wordt ingezet voor project Hydrogen Aircraft Powertrain and Storage Systems (HAPPS), dat bewezen technologieën uit de automobiel- en maritieme industrie vertaalt naar de luchtvaart. Het gaat onder andere om vloeibare waterstof, brandstofcellen, elektrische motoren en efficiënte, stille propellers. Vorig jaar is voor het project Luchtvaart in Transitie € 73,3 miljoen toegekend vanuit het NGF. Van het budget dat voorwaardelijk is toegekend aan het project Luchtvaart in Transitie is hierna nog een bedrag van € 11,4 miljoen dat nog niet beschikbaar is gesteld.
– Daarnaast is er budget van 2025 (€ 32,6 miljoen), 2026 (€ 26,3 miljoen) en 2029 (€ 9,8 miljoen) naar 2027 (€ 48,7 miljoen) en 2028 (€ 20,0 miljoen) geschoven om de voorschotten beter te verspreiden over de looptijd van de subsidie.
Alcohol-to-jet: De bestaande subsidieregelingen van dit Klimaatfonds project met als doel het stimuleren van de opschaling van Alcohol-to-jet-brandstoffen moeten worden aangepast wegens complicaties bij het opstellen van de regelingen. Door deze nieuwe inzichten is er € 26,6 miljoen van 2030 naar de jaren 2026 t/m 2029 geschoven.
Duurzame luchtvaartbrandstoffen: Bestaande subsidieregelingen voor het stimuleren van de opschaling van e-fuels moeten worden aangepast omdat het opstellen van de regeling gecompliceerder is dan gedacht. Er is € 16,3 miljoen van 2030 naar de jaren 2026 t/m 2029 geschoven om het kasritme weer in lijn te brengen met de aanpassingen.
Overige subsidies: De mutaties van overige subsidies hebben met name betrekking op elektrisch taxiën. Het subsidiebudget voor elektrisch taxiën is in 2027 t/m 2029 opgehoogd met totaal € 10,0 miljoen. Deze middelen zijn opgevraagd bij de aanvullende post bij het Ministerie van Financiën en zullen ingezet worden voor het stimuleren van elektrisch taxiën op Schiphol.
Ontvangsten
De ontvangstenmutaties in de 1e suppletoire begroting 2025 zijn kleiner dan de gehanteerde norm en worden daarom niet toegelicht (zie leeswijzer).
Maximum bedrag | Ontvanger | Artikelonderdeel | Begrotingspost | |
|---|---|---|---|---|
€70.000 | De Commissies regionaal overleg bij de luchthaven van Lelystad | Voor de versterking, professionalisering en opleiding van deelnemers van de overlegorganen bij de regionale burgerluchthavens van nationale betekenis. Het maximale bedrag per commissie bedraagt €70.000 | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€78.000 | De Commissies regionaal overleg bij de luchthaven van Eelde | Voor de versterking, professionalisering en opleiding van deelnemers van de overlegorganen bij de regionale burgerluchthavens van nationale betekenis. Het maximale bedrag per commissie bedraagt €78.000 | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€78.000 | De Commissies regionaal overleg bij de luchthaven van Maastricht | Voor de versterking, professionalisering en opleiding van deelnemers van de overlegorganen bij de regionale burgerluchthavens van nationale betekenis. Het maximale bedrag per commissie bedraagt €78.000 | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€78.000 | De Commissies regionaal overleg bij de luchthaven van Rotterdam | Voor de versterking, professionalisering en opleiding van deelnemers van de overlegorganen bij de regionale burgerluchthavens van nationale betekenis. Het maximale bedrag per commissie bedraagt €78.000 | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€70.000 | Stichting Leefbaarheid Luchthaven Eindhoven | Voor de instandhouding van het Luchthaven Eindhoven Overleg. | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€310.000 | Dutch Carribbean Air Navigation Service Provider (DC-ANSP) | Voor een deel van de kosten van de levering van luchtverkeersdienstverlening op en rond Bonaire International Airport. Zonder deze bijdrage zouden de tarieven dusdanig sterk stijgen dat een mogelijke verstoring van de markt zal optreden, met bijbehorend negatief effect op de lokale gemeenschap. Het bedrag is exclusief eventuele koersverschillen. | 17.01 Luchtvaart | Subidies Caribisch Nederland |
€200.000 | Dutch Carribbean Air Navigation Service Provider (DC-ANSP) | Voor AIS -en ARO kosten voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba, om te voldoen aan ICAO annex 15 | 17.01 Luchtvaart | Subidies Caribisch Nederland |
€50.000 | Stichting Advisering Bewonersvertegenwoordigers Regionale Luchthavens (ABReL) | Voor de inhuur van externe ondersteuning door bewonersvertegenwoordigingen. IenW vindt het van belang dat bewonersorganisaties die zitting hebben in de Commissies regionaal overleg (CRO’s) en het Luchthaven Eindhoven Overleg (LEO) een bijdrage kunnen leveren aan de uitwerking van (beleids-)vraagstukken uit de Luchtvaartnota. De Stichting ABReL draagt bij aan de regionale verkenningen rond de regionale luchthavens, de bijdrage aan landelijke (beleids-)vraagstukken en deelname aan de nationale luchtvaarttafel (als uitwerking van de Luchtvaartnota). | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€75.000 | Stichting Leefbaarheid Luchthaven Eindhoven | Voor milieugerelateerde activiteiten ter bevordering van de leefbaarheid in de omgeving van de luchthaven Eindhoven. | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€150.000 | Stichting omgevingsfonds Maastricht Aachen Airport | Voor leefbaarheidsprojecten in de omgeving van de luchthaven Maastricht Aachen Airport. | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |
€80.000 | Stichting Faunabeheer Noord-Holland | Coördinatie ruivangsten | 17.01 Luchtvaart | Overige Subsidies |