Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 2: Maritiem materieel

Het doel van dit artikel is inzicht bieden in het investeren in en instandhouden van het maritiem materieel. De verwerving wordt nader uitgesplitst in de voorbereidings-, onderzoeks- en realisatiefase. De instanhouding is gerelateerd aan de beleidsdoelen en -instrumenten zoals beschreven in beleidsartikel 2 (Koninklijke Marine) van de Begroting Hoofdstuk X.

Artikel 2 Maritiem materieel (bedragen x € 1.000)
 

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

Verplichtingen

423.425

710.848

5.466.977

971.715

779.960

982.652

1.019.955

        

Uitgaven

483.137

736.766

676.321

1.044.064

1.236.373

1.970.152

2.121.416

% juridisch verplicht

  

44,0%

    

% bestuurlijk gebonden

       

% beleidsmatig gereserveerd

  

56,0%

    

% nog niet ingevuld/vrij te besteden

       
        

Verwerving

       

Opdrachten

327.962

648.082

820.379

1.109.902

1.526.078

1.821.554

1.493.753

Verwerving: voorbereidingsfase

0

7.608

97.992

286.234

494.978

863.483

716.132

Verwerving: onderzoeksfase

0

20.221

84.965

221.077

315.911

406.423

346.308

Verwerving: realisatie

327.962

620.253

637.422

602.591

715.189

551.648

431.313

Instandhouding

       

Opdrachten

155.175

170.834

179.195

189.599

203.852

263.061

212.264

Instandhouding materieel

155.175

170.834

179.195

189.599

203.852

263.061

212.264

Over-/ onderprogrammering

0

‒ 82.150

‒ 323.253

‒ 255.437

‒ 493.557

‒ 114.463

415.399

        

Ontvangsten

42.346

21.500

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

Overige ontvangsten materieel

42.346

21.500

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

Artikel 2 Maritiem materieel (bedragen x € 1.000)
 

2028

2029

2030

2031

2032

2033

2034

2035

2036

2037

Verplichtingen

664.756

1.351.311

1.734.637

2.262.957

2.257.744

2.063.736

1.570.053

1.304.772

363.242

1.414.251

           

Uitgaven

2.173.131

2.308.310

2.581.394

2.692.312

2.366.167

2.014.479

1.605.640

1.492.042

580.356

912.379

waarvan juridisch verplicht

          
           

Verwerving

          

Opdrachten

1.348.322

1.518.894

1.874.586

2.251.575

2.045.479

1.851.329

1.358.067

1.092.552

151.683

1.202.536

Verwerving: voorbereidingsfase

743.390

894.137

1.359.914

1.638.356

1.376.204

1.245.091

997.826

796.013

‒ 73.877

409.673

Verwerving: onderzoeksfase

293.914

431.187

359.048

561.879

631.128

561.883

319.525

181.035

181.035

666.207

Verwerving: realisatie

311.018

193.570

155.624

51.340

38.147

44.355

40.716

115.504

44.525

126.656

Instandhouding

          

Opdrachten

211.677

212.257

212.077

212.084

212.077

212.085

212.085

211.559

211.559

211.715

Instandhouding materieel

211.677

212.257

212.077

212.084

212.077

212.085

212.085

211.559

211.559

211.715

Over-/ onderprogrammering

613.132

577.159

494.731

228.653

108.611

‒ 48.935

35.488

187.931

217.114

‒ 501.872

           

Ontvangsten

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

Overige ontvangsten materieel

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

9.684

Het aandeel juridisch verplicht heeft betrekking op de levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een financiële verplichting is aangegaan die leidt tot toekomstige kasbetalingen. Voor 2023 gaat het naar verwachting om 44,0% procent van het uitgavenbudget. De geraamde verplichtingen op artikel2 betreffen zowel verplichtingen voor de verwerving als voor de instandhouding van maritiem materieel. De raming van de verplichtingen is (deels) gebaseerd op het geplande moment dat voor een verwervingsproject een contract getekend wordt. Het moment waarop een contract daadwerkelijk wordt getekend, als eindfase van de verwerving, is afhankelijk van diverse factoren. Definitieve politieke besluitvorming over de reikwijdte en fasering van een project, samenwerking met derden en onderhandelingen met leveranciers, kunnen leiden tot een ander moment van het aangaan van de verplichting dan op dit moment is voorzien. Daarnaast is er ook een kasschuif verwerkt op dit artikel.

Verwerving maritiem materieel

De geraamde uitgaven aan investeringen betreffen de investeringen in maritieme wapensystemen: de Luchtverdedigings- en Commandofregatten, M-fregatten, patrouilleschepen, Landing Platform Docks (LPD’s), het Joint Support Ship (JSS), de onderzeeboten, mijnenbestrijdingsvaartuigen en diverse kleinere systemen.

Nieuw aan te kopen materieel (door middel van het verwervingsproject) leidt mogelijk tot hogere of lagere instandhoudingsuitgaven; hiermee wordt rekening gehouden in de raming van de investering. Op het moment dat het nieuw verworven aan het betreffende defensieonderdeel, worden ook de hogere of lagere instandhoudingsuitgaven verrekend.

In onderstaande tabel wordt de planning weergegeven van de maritiem materieelprojecten die zich in de voorbereidingsfase bevinden. Voor deze projecten wordt de behoeftestelling uitgewerkt. Ook de planning van de A-brieven van DMP-plichtige projecten is - indien van toepassing - in de tabel opgenomen.

Tabel 8 Projecten in voorbereidingsfase (in miljoenen euro)

Projecten in voorbereiding

Projectbudget

2022

2023

2024

2025

2026

2027

Midlife Update Zr. Ms. Karel Doorman (Joint Support Ship, JSS)

       

Vervanging MK 48 Torpedo

100-250

  

A-Brief

   

Vervanging Middelzwaar Landingsvaartuig (LCVP)

100-250

A-Brief

     

Vervanging Zwaar Landingsvaartuig (LCU)

100-250

  

A-Brief

   

Vervangende Capaciteit LPD's en OPV

1000-2500

  

A-Brief

   

Vervanging Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF) (incl. studies)

>2.500

 

A-Brief

    

Vervanging Standard Missile 2 Block IIIA

100-250

 

A-Brief

    

Verwerving Maritime Strike

1000-2500

 

A-Brief

    

Verwerving Ballistic Missile Defence Interceptiecapaciteit

250-1.000

 

A-Brief

    

Verwerving precision guided munition Korps Mariniers

100-250

 

A-Brief

    

Verwerving Anti Torpedo Torpedo

250-1.000

 

A-Brief

    

Ten opzichte van de begroting 2022 zijn de projecten vervanging Maritime Strike, verwerving Ballistic Missile Defence Interceptiecapaciteit, verwerving precision guided munition Korps Mariniers en verwerving Anti Torpedo Torpedo nieuw toegevoegd aan de voorbereidingsfase of aangepast ten opzichte van vorig jaar.

Tabel 9 Toelichting projecten in voorbereidingsfase

Projecten in voorbereiding

Toelichting

Midlife Update Zr. Ms. Karel Doorman (Joint Support Ship, JSS)

Dit betreft de Midlife Update van het Joint Support Ship om het schip in de tweede fase van haar levensduur technisch inzetbaar en operationeel relevant te houden.

Vervanging MK 48 Torpedo

Dit betreft de vervanging van de «heavy weight» torpedo die door onderzeeboten kan worden gelanceerd.

Vervanging Middelzwaar Landingsvaartuig (LCVP)

Dit betreft de vervanging van het Middelzware Landingsvaartuig van het Korps Mariniers. Het LCVP (Landing Craft Vehicle & Personnel) is een kleiner landingsvaartuig dan de LCU  (Landing Craft Utility) en is in de eerste plaats bedoeld voor het verplaatsen van personeel. Het vaartuig kan eventueel ook twee landrover-terreinwagens of een BV-206 rupsvoertuig vervoeren. Het landingsvaartuig kan vanuit zogenaamde davit (hijstakels) ingezet worden vanaf verschillende typen schepen.

Vervanging Zwaar Landingsvaartuig (LCU)

Dit betreft de vervanging van het Zware Landingsvaartuig van het Korps Mariniers. Het Landing Craft Utility is bestemd voor het vervoer van (zwaar) materieel vanaf de amfibische transportschepen. Het kan ook personeel vervoeren.

Vervangende Capaciteit LPD's en OPV

Dit betreft de vervanging van zowel de beide Landing Platfrom Docks Zr.Ms. Rotterdam en Zr.Ms. Johan de Witt als de vier Ocean Going Patrol Vessels door een nieuw op te richten scheepklasse dat geschikt is voor amfibische operaties, maritieme patrouilletaken en noodhulp.

Vervanging Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF) (incl. studies)

Betreft vervanging van de Zeven Provinciën-klasse Luchtverdedigings- en Commandofregatten.

Vervanging Standard Missile 2 Block IIIA (SM2-IIIA)

Dit project betreft de vervanging van de Standard Missile 2 Block IIIA voor de luchtverdediging op grote afstand.

Verwerving Maritime Strike

Om DPS uit te voeren, rust Defensie maritieme platformen (NATO Maritime Strike Long Range, NMS-LR) uit met munitie die door middel van een aandrijving en defensieve capaciteiten in staat is om lange afstanden af te leggen en vijandelijke verdediging te omzeilen. Daarnaast investeert Defensie in een Joint Targeting Support Cell (TSC) waarmee Defensie zelfstandig in staat is om doelinformatie te produceren en te valideren en de munitie optimaal in te zetten. Door deze integrale benadering kan Defensie DPS zelfstandig of in samenwerking met (NAVO-)partners uitvoeren. Dit verbetert de zelfredzaamheid van Europa.

Verwerving Ballistic Missile Defence Interceptiecapaciteit

Verwerving van raketsysteem en sensoren waardoor Defensie beschikt over wapensystemen en effectoren aan boord van Nederlandse maritieme eenheden om ballistische raketten te kunnen onderscheppen en daarmee bij kan dragen aan bescherming van het Europese grondgebied en het leveren van Force Defence van de maritieme taakgroep

Verwerving precision guided munition Korps Mariniers

Verwerving van precisie raketsysteem en loitering munitie voor het Korps Mariniers waardoor eenheden in staat zijn om landsystemen zoals vijandelijke objecten of eenheden, statische of mobiele radarsystemen en C2-elementen, met hoge precisie uit te schakelen

Verwerving Anti Torpedo Torpedo

Verwerving van anti-torpedo systeem. Met de Anti Torpedo Torpedo (ATT) beschikken de groot bovenwater eenheden van CZSK over de capaciteit om zich kinetisch te verdedigen tegen alle torpedodreigingen.

In onderstaande tabel wordt het projectbudget en de planning van Kamerbrieven weergegeven van de verwervingsprojecten voor maritiem materieel die zich in de onderzoeksfase bevinden. In deze fase wordt onderzocht hoe invulling gegeven kan worden aan de behoefte.

Tabel 10 Projecten in onderzoeksfase (in miljoenen euro)

Projecten in onderzoek

Projectbudget

2022

2023

2024

2025

2026

2027

Midlife Update Oceangoing Patrol Vessel (OPV)

100-250

      

ESSM Block 2: Verwerving en Integratie

250-1.000

D-Brief

     

Vervanging Hulpvaartuigen

250-1.000

B-Brief

     

Ten opzichte van de begroting 2022 is het project voor de vervanging van de Softkill Torpedo Defensiesysteem van de onderzoeksfase naar de realisatiefase over gegaan.

Tabel 11 Toelichting projecten in onderzoeksfase

Projecten in onderzoek

Toelichting

Midlife Update Oceangoing Patrol Vessel (OPV)

Dit betreft de Midlife Update van de Oceangoing Patrol Vessel om de schepen in de tweede fase van hun levensduur technisch inzetbaar en operationeel relevant te houden.

ESSM Block 2: Verwerving en Integratie

Het betreft het verwerven en integreren van nieuwe luchtverdedigingsraketten voor de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LC-fregatten) en Multipurpose fregatten (M-fregatten). Dit is van belang voor de ondersteuning en de beïnvloeding van landoperaties vanuit zee en voor operaties in en nabij maritieme knooppunten en transportroutes.

Vervanging Hulpvaartuigen

Dit betreft de vervanging van het torpedowerkschip, de beide Hydrografische Opnemingsvaartuigen, het transport- en ondersteuningsschip in het Caribische Gebied, vier duikvaartuigen van de Cerberusklasse en het duikopleidingsvaartuig, waarbij gestreefd wordt naar een gemeenschappelijk ontwerp en familievorming waar dat doelmatig is. De technische haalbaarheid en financiële consequenties om deze vaartuigen (gedeeltelijk) emissievrij te maken, worden in de onderzoeksfase nader worden onderzocht. Zoals aangekondigd in de Defensie Energie- en Omgeving Strategie (DEOS) wil Defensie zoveel mogelijk aansluiten bij en gebruik maken van rijksbreed beschikbaar gestelde middelen voor het realiseren van klimaatdoelen. Op basis van de resultaten van de onderzoeksfase (inclusief de technische en financiële mogelijkheden) zal worden bezien of het (gedeeltelijk) emissievrij maken van de hulpvaartuigen kan worden meegenomen in het project. Defensie is rijksbreed in gesprek voor additionele middelen om deze vaartuigen (gedeeltelijk) emissievrij te maken.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de projecten voor maritiem materieel die zich in de realisatiefase bevinden. Dit betekent dat de opdracht voor verwerving aan de uitvoeringsorganisaties is gegeven. In onderstaande tabel wordt ook weergegeven wat het projectbudget van deze projecten is en hoe dit projectbudget over de jaren verdeeld is (tenzij commercieel vertrouwelijk).

Tabel 12 Projecten in realisatiefase (in miljoenen euro)

Projecten in realisatie

Projectbudget

t/m 2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027 e.v.

Vervanging maritiem surface-to-surface missile

100-250

Commercieel vertrouwelijk

      

Vervanging 127 mm kanon Luchtverdedigings- en Commandofregatten

137,1

26,8

16,2

26,8

21,7

20,2

11,1

14,3

Maritime Ballistic Missile Defence (MBMD)

149,5

135,2

7,7

6,6

Verbetering MK48 Torpedo

214,9

111,4

21,7

16,8

10,8

16,2

14,6

23,4

Instandhoudingsprogramma Luchtverdedigings- en Commandofregatten (IP-LCF)

205,2

152,3

26

20,1

5,3

1,5

Vervanging MK46 Lightweight Torpedo

247,9

14,5

25,3

39,6

43,7

36,8

41,4

46,6

Verwerving Combat Support Ship (CSS)

409,6

151,1

124,4

88,9

23,3

21,8

Vervanging mijnenbestrijdingscapaciteit (MCM)

976,5

64,2

79,6

111,4

150,5

163

130,9

276,9

Vervanging M-fregatten

1.000-2.500

  

Commercieel vertrouwelijk

    

Vervanging Onderzeeboten

> 2.500

  

Commercieel vertrouwelijk

    

Vervanging Close-in-Weapon System (goalkeeper)

100-250

  

Commercieel vertrouwelijk

    

Future Littoral All Terrain Mobility (FLATM BV)

250-1.000

  

Commercieel vertrouwelijk

    

Softkill Torpedo Defensiesysteem (SK-TDS)

124

0,1

0,2

12,5

18,0

41,0

21,9

30,2

Er zijn wijzigingen ten opzichte van de begroting 2022 opgetreden bij de volgende projecten:

- Het project Vervanging 127 mm kanon Luchtverdedigings- en Commandofregatten heeft een afwijking op het criterium tijd. Met de voorbereidingen van de eerste ombouw is duidelijk geworden dat de vervanging van het 127 mm kanon in combinatie met de geplande werkzaamheden voor andere projecten aan de fregatten meer werk en tijd kost dan was voorzien. Hierdoor is de grootonderhoudperiode van elk schip verlengd met drie kwartalen en neemt dit project voor alle schepen tezamen drie jaar meer tijd in beslag. Hierdoor verschuift de voltooiing van dit project van het laatste schip naar 2029.

- Het project Instandhoudingsprogramma Luchtverdedigings- en Commandofregatten (IP-LCF) is in de reeks verschoven tot en met het jaar 2025. Dit kan deels worden verklaard door vertragingen van het opleveren van contractueel vastgelegde nieuwe technische ontwikkelingen, welke aan boord worden geïnstalleerd. De beschikbaarheid van schepen en beschikbare personele capaciteit bij de DMI voor de uitvoering van het totale IP-programma heeft deze vertraging veroorzaakt.

- Voor het project Verwerving Softkill Torpedo Defensiesysteem (SK-TDS) is een marktverkenning uitgevoerd. De onderzoeksfase van dit project is afgerond, waarna het project is overgegaan in realisatie.

- Een delta-exploitatiereeks is budget dat bedoeld is om een duurdere instandhouding van nieuwe wapensystemen te betalen. De delta-exploitatiereeks bij de projecten Vervanging 127 mm kanon Luchtverdedigings- en Commandofregatten, Verwerving Combat Support Ship (CSS) is bijgesteld door toewijzing prijsbijstelling en in lijn brengen met daadwerkelijke verwachte uitgaven voor instandhouding.

Tabel 13 Toelichting Projecten in realisatiefase

Projecten in realisatie

Toelichting

Vervanging maritiem surface-to-surface missile

Vanwege de operationele veroudering van het huidige systeem is het nodig dat Defensie haar fregatten met een vervangende SSM-capaciteit uitrust om vijandelijke oppervlakteschepen te kunnen bestrijden en andere missies met een hoog geweldsniveau te kunnen uitvoeren.

Vervanging 127 mm kanon Luchtverdedigings- en Commandofregatten

De LC-fregatten zijn uitgerust met gelaagde sensor-, wapen- en commandosystemen voor de inzet op de korte, middellange en lange afstand. Het huidige 127 mm kanon vormt hiervan een integraal onderdeel maar is sterk verouderd waardoor vervanging noodzakelijk is.

Maritime Ballistic Missile Defence (MBMD)

Door de modificatie van de SMART-L radar op de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LC-fregatten) levert Nederland een belangrijke bijdrage aan de Europese en bondgenootschappelijke raketverdediging.

Verbetering MK48 Torpedo

Het torpedowapensysteem voor onderzeeboten kan zowel tegen oppervlakte-eenheden als tegen onderzeeboten worden ingezet. Met deze verbeterde torpedo kan beter in ondiep water worden opgetreden.

Instandhoudingsprogramma Luchtverdedigings- en Commandofregatten (IP-LCF)

Met dit instandhoudingsprogramma kan Defensie de Luchtverdedigings- en Commando-fregatten in de tweede fase van hun levensduur technisch inzetbaar en operationeel relevant houden.

Vervanging MK46 Lightweight Torpedo

Het betreft het verwerven van nieuwe Lightweight Torpedo’s. De Lightweight Torpedo kan door fregatten en NH-90 maritieme helikopters tegen onderzeeboten worden ingezet voor zelfverdediging of juist offensief. De Lightweight Torpedo die Nederland momenteel gebruikt is operationeel verouderd en de onderhoudbaarheid staat onder druk.

Verwerving Combat Support Ship (CSS)

Bevoorradingsschepen ondersteunen marineschepen tijdens hun inzet en vergroten daarmee hun effectiviteit. Nederland beschikt momenteel over één schip dat de bevoorradingstaak op zee kan uitvoeren, het Joint Support Ship (JSS) Zr.Ms. Karel Doorman. Om de effectiviteit van de inzet van marineschepen van het Commando Zeestrijdkrachten te vergroten heeft Defensie behoefte aan een tweede bevoorradingsschip.

Vervanging mijnenbestrijdingscapaciteit (MCM)

Bewegingsvrijheid op zee is van belang, maar kan worden bedreigd door zeemijnen en ongesprongen explosieven. Defensie zal zes mijnenbestrijdingsvaartuigen met onbemande mijnenbestrijdingssystemen verwerven. Dit gebeurt in de vorm van internationale samenwerking met België.

Vervanging M-fregatten

M-fregatten vormen in combinatie met onderzeeboten en geëmbarkeerde maritieme gevechtshelikopters (NH-90) een belangrijke capaciteit tegen de dreiging van onderzeeboten en van oppervlakteschepen.

Vervanging Onderzeeboten

Zowel het garanderen van de vrije doorgang op zee als de bondgenootschappelijke verdediging vereisen het beschermen van de maritieme aan- en afvoerlijnen van Nederland. Maritieme capaciteiten tot op het hoogste geweldsniveau zijn daarvoor van belang en onderzeeboten nemen hierbij een belangrijke plaats in.

Vervanging Close-in-Weapon System (goalkeeper)

Dit betreft een wapensysteem om tijdens operaties op open zee en in kustwateren op relatief korte afstand luchtdoelen en oppervlaktedoelen te kunnen bestrijden, ook bij een hoge dreiging.

Future Littoral All Terrain Mobility (FLATM BV)

Dit betreft de vervanging van het Over-Snow en All Terrain voertuig van het Korps Mariniers.

Verwerving Softkill Torpedo Defensiesysteem (SK-TDS)

Ondanks actieve onderzeebootbestrijding kan het voorkomen dat een onderzeeboot een torpedo lanceert tegen een maritieme taakgroep of een afzonderlijk schip. Een verdediging tegen torpedo's is daarom noodzakelijk.

De instandhouding van het materieel omvat de ramingen voor de uitgaven die het operationeel houden van de (wapen-)systemen met zich meebrengen. Voor dit artikel worden deze vooral door de Directie Maritieme Instandhouding gedaan. Het betreft zowel de uitbesteding van instandhoudingswerk als de aanschaf van materieel als (reserve-) onderdelen. Het betreft onder andere de instandhoudingsuitgaven voor de Luchverdedigings- en Commandofregatten, de M-fregatten en de pratrouilleschepen. Een overzicht van de instandhoudingsuitgaven per wapensysteem is opgenomen in bijlage 3.

In de eerste jaren is het investeringsprogramma groter dan het daadwerkelijke budget; er is sprake van overprogrammering. Vanaf 2027 telt het totaal van het investeringsprogramma op tot een lager bedrag dan het daadwerkelijke budget; er is sprake van onderprogrammering. Omdat de ervaring van eerdere jaren leert dat het risico op vertragingen groot is, onder andere als gevolg van onvoorziene externe factoren, worden in de eerste jaren meer projecten gepland dan totaal aan budget beschikbaar is in een jaar.

Door met deze overprogrammering te werken wordt zoveel als mogelijk getracht te voorkomen dat vertragingen bij individuele projecten leiden tot onderrealisatie van het beschikbare budget. Op dit moment wordt een overprogrammering van maximaal 30 procent gehanteerd. Over de gehele looptijd sluit het fonds op nul, doordat de overprogrammering in eerdere jaren wordt gecompenseerd door onderprogrammering in latere jaren.

De over-/onderprogrammering wordt in de budgettaire tabel apart inzichtelijk gemaakt. Omdat niet meer uitgegeven mag worden dan aan budget (de uitgaven in de budgettaire tabel) is geautoriseerd, vindt op de over-/onderprogrammering geen realisatie plaats.

Figuur 6 Maritiem materieel (in miljoenen euro)

Licence